‘Son muhteşem olacak’ diyenlerin 103 gün direnişi

AMED - 2015 Ekim ayı ile Sur ilçesinde halk öz savunma temelinde hendek kazıyordu. Kasım ayının ilk aylarına kadar fiili yasak ilan edilerek ilçeye saldırı yapılsa da halk ses çıkarma eylemleri yaparak direnişe ses veriyordu. 6 Kasım tarihinin ardından çatışmalar aralıklı olarak 28 Kasım tarihine kadar devam etti. 28 Kasım'da Baro Başkanı Tahir Elçi'nin katledilmesinin ardından başlayan direnişin 1'inci yılı geride bırakıldı.

Tarihi Sur ilçesinde 103 günlük bir direniş sürdü. Deflarca 'Sur operasyonu sona erdi' denilse de saldırı devam etti ve direniş sürdü. Roza, Zozan, Şinda, Rozerin, Beritan, Çiyager, Reber, Ali, Sinan, Mahsun ve daha birçok kişi ölüme meydan okudu. Sur direnişi 70'inci günündeyken devlet güçleri tarafından operasyonun tamamlandığı ilan edildi ve Diyarbakır halkı Sur için ayaklandı. Bu ayaklanma sırasında halkı engellemek isteyen devlet güçleri taziykli su, gaz bombası, ranger tipli araçlardan ateş ederek halkı dağıtmak istedi. Sur dışında halk ayaklanırken Sur ilçesinde akşam saatlerinde büyük bir patlama sesi duyuldu ve bu ses yeni hendekler kazıldığının göstergesi oldu. O gece sonrasında hem Diyarbakır halkı ve Sur 103 günlük direnişe başladı.

Nasıl başladı

27 Kasım 2015 tarihi gecesinde devlet güçleri tarafından tarihi Dört Ayaklı Minare'nin ayaklarından vurulmasını protesto etmek için 28 Kasım 2015 tarihinde Baro tarafından basın açıklaması gerçekleştirildi. Basın açıklamasının bittiği sırada son sözlerini söyleyen Baro Başkanı Tahir Elçi katledildi. Gazi Caddesi'nde taksiden inmek üzere olan 2 YPS'li yi gözaltına almak isteyen sivil polisle çatışan YPS'liler açıklamanın yapıldığı sokağa girdi. Sokağa girdikleri anda karşılarında sivil halkı gören Mahsun Gürkan ve Uğur Yakışır silahlarını ters tutarak hendeklerin olduğu alana doğru koştukları sıra polislerin açtığı ateş sonucu Tahir Elçi olay yerinde yaşamını yitirdi. Tahir Elçi'nin yaşamını yitirmesinin ardından Valilik tarafından acil şekilde 'yasak' ilan edildi. Gece boyu süren çatışma sonrası yasağı kaldıran Valilik 2 Aralık 2015 tarihinde 9 gün sürecek olan 'Sokağa çıkma yasağını' ilan etti. 9 gün sonunda 10 Aralık 2015 tarihinde 17 saatliğine yasağı kaldıran Vali 103 gün sürecek ve hala devam eden yasağı ilan etti. 10 gün boyunca Sur direnişine tanıklık eden ve Sur'da kalan Barış Anneleri oldu.

‘Özgün mevzi’ olarak adlandıran kadın mevziisi kuruldu. Tüm saldırılara rağmen kadınlar bulundukları alanı mor perdelerle kapatarak bulundukları alana ‘Mor mevzi’ adını vermesi tüm halkın dikkatini çekmişti. 10 günlük direniş sırasında bir diğer önemli olay ise YPS ve YPJ-S’nin ilan edilmiş olması oldu.

Dağkapı Meydanı kapatıldı

17 saatlik yasağın ardından ilçeden çıkmaya çalışan Mizgin Koçyiğit Dağkapı Meydanı'nda vuruldu. Henüz 17 yaşında olan Çekvar Çubuk ise Süleyman Nazif İlkokulu önünde keskin nişancı kurşunuyla katledildi. Mizgin ve Çekvar'ın cenazelerini almak isteyen halka ise çevik kuvvet, Özel Harekat timleri gerçek mermi kullandı. Halkın direnişi akşam saatlerine kadar sürdü. Aynı akşam Valilik tarafından Dağkapı Meydanı da yasaklı alan olarak ilan edilerek her tarafına barikat döşendi. 3 Aralık tarihinde Sur ilçesinde devam eden direnişte ise Mehmet Demirel isimli YPS'li keskin nişancılar tarafından vuruldu. Mehmet Demirel'in cenazesi uzun süren uğraşlar sonucu ilçeden alınabildi. Kesintisiz şekilde çatışmalar sürerken 6 Aralık tarihinde Paşa Hamamı ve Özgür Gazeteciler Cemiyeti (ÖGC) ateşe verildi. 7 Aralık tarihinde ise tarihi Kurşunlu Camii havadan bombardımana tutuldu ancak medya YPS'lilerin yaktığını yazdı. 9 Aralık tarihinde tarihi Keldani Kilisesi ateşe verildi. Sur dışında süren protesto sırasında ise 14 Aralık tarihinde Şerdıl Cengiz (21), Şiyar Salman (18) Rangerden açılan ateş sonucu katledildi. 23 Aralık tarihinde vurulan Mesut Seviktek (Delil) ve İsa Oran'ın (Mazlum) cenazeleri verilmedi. 2 YPS'linin cenazeleri 1 ayın sonunda ailelerine verildi. 30 Aralık tarihine kadar devlet güçleri Sur'a girebilmek adına tüm yolları denedi.

‘Öldü denilen Roza (Nucan Malatya) korkusu’

Aralık ayı boyunca ilçeye girmeye çalışılırken, şehir merkezine paletli tanklar taşınmaya başlandı. Devlet "Bayrak-12 Sur Müşterek Özel Birlik Operasyonu" adı altında yeni birliklerle Sur'a girmeye çalıştı. 8 Ocak 2016 tarihinde devlet güçleri 16 yaşındaki Rozerin Çukur'u Süleyman Nazif İlköğretim Okulu yakınlarında katletti. Evlerin içerisinden yıkıma devam ederek ilerlemeye çalışan özel birlikler direnişe karşı halka saldırdı. Sur direnişinin 54'üncü gününe doğru devlet güçleri YPS'lilere karşı tanklarla, bombatarlarla, havanlarla, helikopterlerle, keşif uçaklarıyla, SAS, Bordo bereliler, JÖH, PÖH’le saldırdı ve bu savaş 103 gün sürdü. Bu süre içerisinde basın kuruluşlarında ‘Sur’un kanasçısı Roza öldürüldü’, ‘Sur’daki keskin nişancı Roza öldü’ başlıkları atıldı. 20 Ocak tarihinde atılan başlıklara karşın Sur’dan Roza’nın şarkı söylerkenki videosu sosyal medyaya düştü. Öldü denilen Roza, gerçek ismiyle Sonay Engin (Nucan Malatya) videoda "Al kanasıda bre Hasan Surlar inlesin" şeklinde şarkı söylüyordu.

4 ay boyunca amansız bir direniş

4 ay süren direniş sonunda son grup olarak kalan Sur sorumlusu olarak bilinen Cihat Türkan (Çiyager) ve onunla beraber Mahsun Gürkan, Sinan Duman, Dilber Bozkurt son ana kadar direnişe devam etti. 7 kişilik grup 7 kardeşler burcundaki hikayeyi hatırlatıyordu. 7 YPS'li son ana kadar teslimiyeti kabul etmeyerek yaşamlarını yitirdi.

Sur'a asılan bayraklar, adeta fetih anlayışıyla saldırı yapılıdğını gösteriyordu. Diyarbakır halkı Sur'da direnenler için hala yas tutarken, Çiyager'in "Ne olursa olsun son muhteşem olacak" sözünü hatırlıyor.

Yarın: Direnişin ardından devreye konulan yıkım