JINHA
 
ROJAVA -  Slavlardan Arînlere, Ivanalardan Gulanlara, Sibellerden Peymanlara yüzlerce kadın Rojava'dan tüm dünyaya kadın direnişinin sembol isimleri oldular. Direnişle kazanımlarını güvence altına alan kadınlar, Rojava'da ağır bedeller verse de yaşamın birçok alanında örgütlenerek, tüm dünyaya yeni yaşam modeli oluşturacak önemli başarılara imza attı. 
 
Kürt kadın direniş tarihinin yazılmaya başlandığı son 30 yılın tarihsel arka planı da yakın tarihin kadın direnişi kadar görkemli ve anlamlı. Zarifelerden Leyla Qasimlara, Sakinelerden Zilanlara, Beritanlardan Slavlara, Arînlerden Viyan Peymanlara Kürt kadın direnişi tarihten bugüne büyüyerek devam etti. Bunun en son örneği ise Kürdistan'ın Rojavası. Tüm dünyada korku yaratan DAİŞ gibi vahşi bir çeteye karşı zılgıtlarıyla direnen kadınlar, Kürdistan'ın en küçük parçası Rojava'nın direnişinde öncülüğü yaptı/yapıyor. Rojava direnişiyle Kürt kadınları sadece kendi direnişlerini duyurmakla kalmamış, tüm dünya kadınlarında ve tüm toplumlarda bir kıpırdanış yarattı. YPJ direnişi bu anlamda kendi çağını yaratmış ve kendi çağını aşarak tüm dünyaya yayılarak evrenselleşti. Kadınlar öncülüğünde başlayan Rojava direnişinin son bir yılına göz attığımızda kadınların ağır bedeller vermesine rağmen direnişleriyle adım adım geliştirdikleri demokratik ekolojik cinsiyet özgürlükçü paradigmayı nasıl hayata geçirdiklerine bir göz atalım.
 
Kadınlar öncülüğünde gelişen ilk devrim
 
Suriye'de yaşayan Kürtler, Baas rejiminin baskısı altında yıllarca yaşamak zorunda kalsa da şimdi tarihin en büyük direnişini sergiliyor. Tüm baskılara karşı kendi sistemini kurmakta kararlı olan Rojava Kürtleri, 19 Temmuz 2012'de demokratik özerklik temelinde inşa çalışması başlattı. Rojava Kürtleri bir yandan insanlık için onur savaşı verirken bir yandan da kendi inşa çalışmasını kararlılıkla sürdürdü. Rojava'nın birçok kentinde kadınlar da, asayiş, halk meclisleri, kooperatifler, kadın vakıfları, kadın komünleri, kadın örgütleri, mahkemeler, halk evleri, kültür sanat evleri, gençlik evleri, kadın bakanlıkları, kadın akademileri gibi kurumlaşmalara gitti. Ermeni, Asuri, Arap ve Süryanilerinde yer aldığı bu kurumlarda adım adım inşa çalışmaları başladı. Kadınlar öncülüğünde oluşturulan bu sistem tüm dünyaya "Rojava Devrimi Kadın Devrimidir" diye yankılandı. Bin yıllardır erkek egemen zihniyete karşı tarih sayfalarında verilen kadın mücadelesine tanıklık etsek de ilk defa kadın öncülüğünde gerçekleşen bir devrime tüm dünya tanıklık ediyor. 
 
Rojava'da tüm halktan kadınlar YPJ'de buluşuyor
 
Rojava'da 2 Aralık 2013 yılında kurulan Kadın Savunma Birliği (YPJ) son bir yılda örgütlülüğünü en üst seviyeye çıkardı. İlk konferansını Dêrîk kentinde gerçekleştiren YPJ, Rojava'nın her üç kantonunda birliklerini oluşturdu. Her birliğe yaşamını yitiren kadınların ismini veren YPJ, kantonlarda açtığı Şehîd Şîlan Akademisi ile birçok kadın savaşçı yetiştirdi. Rojava'nın tüm kentlerinde konumlanan YPJ, her kentte merkezlerini açtı. YPJ'nin konumlandığı merkezlerde kadınlar eğitimlerle örgütlenerek direnişe katılımları sağlanıyor. Ermeni, Arap ve Süryani kadınlarda bu eğitimlere katılarak YPJ saflarında yerlerini yerini alıyor. Kadın düşmanı DAİŞ'e karşı direnen YPJ, 2015 yılında Rojava'nın birçok kentinde çeteleri geri püskürttü. 
 
Kadın Bakanlıkları 
 
Rojava Toplumsal Sözleşmesi'nin 27. maddesinde "Kadınların siyasi, toplumsal, ekonomik, kültürel ve her türlü yaşam hakkı vardır" ibaresi yer alırken 28. maddesinde ise "Kadınlar, özsavunma ve her türlü cinsiyet ayrımını kaldırma, reddetme hakkına sahiptir" deniliyor. Cizîrê, Afrîn ve Kobanê kantonlarında Kadın Bakanlığı bulunuyor. Bakanlıklar maliye, çocuk hakları, proje, mevzuat ve dışı ilişkiler olmak üzere 5 birimden oluşuyor. Bakanlıkların bütçesi kantonlar tarafından belirleniyor. Çok dilli çalışmaların yürütüldüğü kantonlarda kadın bakanlıklarının bütün çalışanları ise sadece kadınlardan oluşuyor. Sivil denetime açık olan kadın bakanlıklarına tüm kadın örgütleri öneri görüşlerini sunuyor. Kadın bakanlıkları kadın örgütleri ile ortak hareket ediyor. 
 
Kadınlar Yekitiya Star ile şimdi daha güçlü
 
Rojava'nın en önemli kadın örgütlerinden biri de Yekitiya Star. Kadınlara yönelik yaşamın her alanıyla ilgili birçok çalışma Yekitiya Star bünyesinde yürütülüyor. Rojava'daki tüm kadın kurumları Yekîtiya Star'a dahil oluyor. Kadınları evden çıkararak yaşamın tüm alanlarına yerleştirmeyi hedefleyen Yekitiya Star, son bir yılda da önemli çalışmalara imza attı. Yekitiya Star, kadın evlerinden, akademilere ve komünlerden kooperatiflere kadar birçok kurumun oluşumunu sağladı. 
 
Rojava'da asayiş kadınlardan sorulur
 
Yaklaşık 3 yıldır asayiş çalışmalarının yürütüldüğü Rojava'da kadınlar her alanda olduğu gibi bu alanda da çalışmalarını yürütüyor. Rojava Devrimi'nde en fazla ön plana çıkan kadın iradesinin Rojava'nın Cizîr, Afrîn ve Kobanê kantonlarında kadınların kamu yaşamına katılımı söz konusu. Neredeyse yaşamın her alanında kadınların yer aldığı kanton sisteminde kadınların devrimi sahiplenmesine neden oluyor. Rojava Devrimi'ni sahiplenen kadınlar yeni yaşamlarını kurarken karınca misali bir çalışma yürütmekteler. Kentlerin giriş çıkışlarında ve kentlerin stratejik noktalarında oluşturulan asayiş birimleri ile güvenlik sağlanırken, çoğunluğunu kadınların oluşturduğu asayiş birimleri kentlerin birçok noktasında araç ve sivillerin kontrollü geçişini sağlıyor. Asayişte Kürt kadınlarından Süryanilere, Araplardan Êzidîlere kadar birçok kadın yer alıyor.
 
Kadınların çözüm adresi: Kadın Evleri 
 
Rojava'nın Afrîn, Kobanê ve Cizîre kantonlarında Yekitiya Star çatısı altında kadın evleri açıldı. Her üç kantonda merkezi birer kadın evi bulunuyor. Rojava'nın her kentinde bulunan kadın evlerinde tüm çalışmalar ortaklaştırılıyor. Her kadın evinde üç veya beş kişiden oluşan bir yönetim bulunuyor. Kantonlarda oluşturulan kadın evleriyle kadınların yaşadığı sorunlara çözümler geliştiriliyor. Kadınların özel yaşadığı sorunlar da başka hiçbir kuruma havale edilmeden kadın evlerinde çözüme kavuşturuluyor. Kadın evleri yaşanan sorunlara çözüm geliştiremezse örneğin kadına yönelik şiddet meselesiyle sorun mahkemeye sevk ediliyor. Bu nedenle kadınlar mahkemelerin yönetiminde de yer alıyor. Yönetimlerle beraber kadın evlerinde 12-15 kişiden oluşan kadınlar yer alıyor. Bu sayıdan Çözüm Komisyonu, Bilgi Toplama Komisyonu ve Arşiv Komisyonu olmak üzere üç komisyon oluşturuluyor. Her komisyon kendi işiyle ilgileniyor. Bilgi Toplama Komisyonu başvuran kadının sorunlarını kayıt altına alıyor. Ardından sorunu Çözüm Komisyonu'na iletiyor. Çözüm Komisyonu ise sorunu Arşiv Komisyonu'na ileterek kayıt altına almasını istiyor. 
 
Rojava'da bir ilk: Özgür Kadın Vakfı
 
Rojava'da bir ilk olan vakıf çalışması da kadın öncülüğünde başlatılıyor. Rojava'da 6 ay önce kurulan Özgür Kadın Vakfı, kısa bir süre önce kurulmasına rağmen birçok kadına ulaşmayı başarıyor. Kürt kadınlarıyla sınırlı kalmayan vakıf, farklı kültürlerden, inançlardan kadınların sorunlarına da cevap oluyor. 5 komiteden oluşan vakıf, kadın ve çocukların eğitim, sağlık ve toplumsal sorunlarıyla ilgileniyor. Vakıf kadınlara yönelik kapsamlı bir çalışma yürütmeyi hedefliyor. Kadınlara her alanda eğitim veren vakıf, aynı zamanda ekonomi alanında da kadınları yoğunlaştırıyor. Kadınların yetenek ve yaratıcılıklarını ortaya çıkarmak için her mahallede eğitim çalışmalarını da başlatılacak. 
 
Rojava'nın her noktasında kadın komünleri oluşturuldu
 
Kadınların bir diğer önemli çalışması da komünler. Kantonlarda bulunan kentlerde mahalle mahalle, köy köy, sokak sokak dolaşan kadınlar, toplantılar düzenleyerek kadın komünleri oluşturdu. Çete saldırılarına karşı oluşturulan kadın komünleri Rojava halkı için önemli bir çalışma. Yine kadınların sorunlarının çözümü bu komünler sayesinde olacak. Kadınlar bu komünler içerisinde projelerini oluşturabilecek ve ekonomilerini geliştirebilecek. Yine bu komünlerle kadınlar her yönden kendilerini koruyabilecekler. Kadınlar seçimle komün yönetimine seçilebiliyor. 
 
Kadın Akademisi ile kadınlar bilinçleniyor
 
Kantonlarda önemli çalışmalardan biri de kadın akademileri. Devrimin öncüleri olan kadınların açtığı kadın akademileri tüm hızıyla devam ediyor. Yekitiya Star tarafından Rojava'nın tüm kentlerinde oluşturulan kadın akademilerinde kadınlar bilinçlenme eğitimleri görüyor. Kadın tarihi, demokratik özerklik, toplumsal cinsiyetçilik, kadının mücadele tarihi gibi birçok konuda eğitim gören kadınların akademilere ilgisi ise çok yoğun.
 
Kadınlar HPC ile kazanımlarını güvence altına alıyor
 
2015 Mart'ında Rojava'da yapılan konferan ile kurulan Hêzên Parastina Civakî-Toplumsal Savunma Gücü (HPC) ile kadınlar kazanımlarını güvence altına alıyor. Konferansla birlikte HPC'nin tüm kantonlarda kurulması karar alınırken sistemin oturduğu Cizîrê Kantonu'nda eğitim devreleri başlatılarak, 7'den 70'e herkese askeri ve ideolojik eğitimler veriliyor. Cizîrê'de de birçok eyalette eğitim devreleri başlatıldı. Özsavunma eğitimleri sadece Kürtlere yönelik değil Rojava'da yaşayan tüm halklara yönelik veriliyor. Süryani, Arap halkından da HPC'ye katılımlar söz konusu. Eğitimlerin halkların kendi anadillerinde veriliyor. Kadın bedeni üzerinden gerçekleştirilecek her türlü saldırılara karşı HPC devreye girecek. HPC'ye kadın katılımı yoğun bir biçimde devam ederken, eğitimlerini tamamlayan birçok kadın Rojava devrim savunmasında yerini almaya başladı. 
 
Kobanê'de kadınlar yasalarını belirledi 
 
DAİŞ çetecilerinden temizlendikten sonra inşa çalışmalarının sürdüğü Kobanê Kantonu'nda inşa çalışmalarına hız veren kadınlar, 27 Ekim tarihinde Kadın Yasalarını açıkladı. Kadın örgütlerinin katılımı ile gerçekleşen toplantıda konuşan Kanton Yönetimi'nden Emîne Bekîr, kadın yasalarının temel esaslarına göre demokratik özerk toplumu inşa çalışmalarına devam ettiklerini söyleyerek, "Çetelerin saldırısından önce biz karar almıştık. Ama DAIŞ çetelerinin saldırısıyla birçok yurttaş çaresiz kalıp göç ettiler. Göçler olduğundan dolayı sistemimizi ve aldığımız kararları yaşamsallaştıramadık. Kadın örgütü olarak özel olarak küçük yaştaki evlilikleri yasaklama kararı aldık. Böylece bölgede berdel ve iki evlilik yasaklandı. İktidarın sisteminin karşısında kadının yaşam hakkını korumak için hangi yasaların olması gerekiyor üzerine önemli tartışmalar yürüttük. Biz kararlarımızın takipçisi olacağız" dedi.
 
YPJ'den Nepalli kadın savaşçılara mektup
 
YPJ Kobanê Komutanlığı, Nepal'deki ANWA'lı kadınların mesajına cevaben bir mesaj yayınladı. Mesajın bir bölümü şöyle: "Nepal'daki devrimin yanı sıra mevcut siyasal ve toplumsal sürece katılım düzeyiniz bize güç veriyor. Kürdistan'daki mücadelemiz, deneyimlerimiz ve kazanımlarımızın da size güç verdiğini görmek bizim açımızdan sevindirici. Kürdistan ile Nepal arasındaki köprüleri daha da güçlendirip böylece özgürlük ve gerçek demokrasi için evrensel militan mücadelemizi büyütelim. Sizler de bizler de dağlı halklarıyız. Dağlı halklar kardeştir. Kürdistan'ın en yüksek dağlarından Himalaya Dağları'nın zirvelerinde ve eteklerinde yaşayan siz Nepallı kadınlara en devrimci selamlarımızı gönderiyoruz. Yakında ülkenizde tekrar buluşmayı umut ederken, sizleri Kürdistan'da ağırlamaktan mutluluk duyarız. Nepallı eski gerilla savaşçılarını, Kürt gerilla savaşçılarının mücadeleci militan kadınlarına has özgürlük tutkusu ve devrim ruhu ile sizleri kucaklayacağı Kürdistan dağlarında ve Rojava'da karşılamaktan onur duyarız."
 
El-Şehba'da halklar kadınlar öncülüğünde örgütleniyor
 
12 Eylül 2015 tarihinde kurulan El-Şehba Bölgesi Yürütme Meclisi'nin faaliyet alanı Fırat Nehri'nin batısından Efrîn sınırına kadar olan bölgeyi kapsıyor. Mezopotamya'nın önemli bir parçası olan El-Şehba bölgesi içerisinde Halep'in çevre köylerin yanı sıra Ezaz, Minbic, Cereblûs, Bab, Sifîrê ve Semanê Dağları'na kadar olan alanda yaşayan Kürt, Arap ve Türkmen bölgesi yer alıyor.
Özellikle kadın ve çocukların meşru halklarının korunması meclisin esas gündemlerinden bir tanesi. Meclis içerinde kadın ve aile konseyi yer alıyor. Bu konseyin görevi kadın haklarını korumak, kadın özgürlükçü toplum esaslarını yaşamsallaştırmak ve kadın rengini daha fazla görünür kılmak. Kadına karşı her türlü şiddeti önlemek için çalışmalar yürüten meclis, düzenli olarak kadınlara dönük seminerler organize ediyor, kadın renginin ve gücünün daha fazla belirgin olacağı ortak bir yaşamı açığa çıkarmayı hedefliyor. 
 
(mg)