Şehriban Aslan / JINHA

AMED - 90'lı yıllarda yakıp yıkmalarla göçertilen Bismil ilçesine bağlı Kerxê köyü bağrında bin bir hikayeyi barındırıyor. Her evin, her insanın bir hikayesinin olduğu köyde ağaçların da hikayeleri var. Menice Güler, yakılan ağacına yıllarca bakarak yeniden yeşermesini sağlıyor.

1990 yıllarında Kürdistan'ın köylerinde baskı, zulüm ve göçertme politikaları hala devam ederken, o yıllarda köylerini bırakan binlerce kişi topraklarına geri döndü. En son Lice ve Silvan örneğinde olduğu gibi yakıp yıkma politikası nedeniyle canlıların yaşam alanları da yok oluyor. Diyarbakır'ın Bismil ilçesine bağlı Kerxê (Göksü) köyü de 90'larda uygulanan savaş politikalarına maruz kalan köylerden. Kerxe'de insanlara zulüm yapıldığı kadar, hayvanlara ve canlılara da bir o kadar zulüm yapılmış. Kadınlar, köyün zamanında devlet tarafından çok büyük zulüm gördüğünü ve o günleri asla unutmayacaklarını söylüyor.

'O dönem bizi de yakabilirlerdi'

Kadınlar "Ne siz sorun ne de biz anlatalım. Birden asker köylere girdi ve kim var kim yok alıp işkence yapmaya götürdüler" diyerek o anları başlıyor anlatmaya. Köyün ana caddesi üzerinde çıkan çatışmadan köylüyü sorumlu tutan askerler köyde bulunan halka günlerce işkence uyguluyor. Köyde o dönemde yaşayan kadınlardan biri "O zamanlarda küçüktüm ama yine de köylüye ve aileme yapılanı asla unutmuyorum. Köyden birçok erkeği gözaltına aldılar. Gözaltına alınanlar günlerce dövülüyordu, elektrik veriliyordu. Unutmadığım işkencelerden biri ise amcama yapılanlardır. Naylonu ateş üzerinde eritip amcamın vücuduna dökmüşlerdi. Aslında köydeki her şeyi yakacaklardı fakat köyümüz ana cadde üzerinde olduğu ve uluslararası bir yol olduğu için yakamayacaklarını söylediler. O dönem bizi de yakabilirlerdi tek şansımız köyün ana caddeye yakın olmasıydı" dedi.

'Köyde sadece insanlar zulüm görmedi'

Köyde sadece halka değil köyde bulunan ev ve ağaçlara da zarar verilmiş. Çocuklar bir evin bahçesinde bulunan ağacı göstererek, "Bu ağacın hikâyesini biliyor musunuz? Bu köyde insanlar ne kadar çekip zulüm gördüyse diğer canlılar da o kadar çekti" diyor.

Askerlerin eve baskın yaptığı esnada bahçede bulunan evin ve ağacın yakıldığı söyleniyor. Ağacı diken evin sahibi Menice Güler ise ağacı geri getirmek için her türlü çabayı gösteriyor. Yanan ağacı başka iki ağaçla aşılama yöntemi ile destekleyen Menice, günlerce bir çocuğa bakar gibi her gün yorulmadan ağacın bakımını yaparak tekrar yetişmesini sağlıyor. Ağacı büyüten Menice 3 yıl önce yaşamını yitiriyor ancak
ağaç köklerini toprağa daha sağlam salarak bu günlere geliyor.

(gc)