Evrim Kepenek/JINHA

İSTANBUL - Beyoğlu Kent Savunması'ndan Deniz Özgür, Kabataş'ta yapılması planlanan Martı Projesi'nin ayrıntılarını 10 soruda anlattı. İstanbul Büyükşehir Belediyesinin (İBB) projedeki bütün hukuksuzluğa ve riske rağmen bölgeyi rantabl hale getirmek için İstanbul Kent Savunması'nın topladığı 20 bin imzayı yok saydığını bildiren Deniz, Mimarlar Odasının hukuki süreci başlatmaya hazırlandığını kaydetti.

Yaşam savunucularının geçen yaz aylarından itibaren gündemlerine aldıkları ve itirazlarını yükselttikleri Kabataş Projesi'nin ayrıntılarını Beyoğlu Kent Savunması'ndan Deniz Özgür, 10 soruda JINHA’ya cevapladı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin hukuksuz bir şekilde projede ısrarcı olduğunu belirten Deniz, Mimarlar Odası’nın da projenin durdurulması için hukuki bir çalışma yürüttüğünü ve yakında yürütmenin durdurulması için bir dava başvurusu yapacaklarını söyledi.

Deniz’in aktardığına göre 10 soruda Kabataş Martı Projesi şöyle:

10 soruda Martı Projesi

1- Kamuoyunda Martı Projesi olarak bilinen Kabataş Projesi nedir?

İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) tarafından onaylanan ve Kabataş’ta yapılacak "kanat çırpan dev martı" biçimindeki transfer merkezi. Proje kapsamında vapur, deniz otobüsü ve motor iskeleleri yenilenirken, Dolmabahçe-Fındıklı arasındaki trafiğin yeraltına alınması, meydan altında müze, sergi salonları ve otopark inşa edilmesi planlanıyor.

2- Peki proje hukuka uygun mu?

Martı projesi 2008 yılından bu yana gündemde. En son, bu yıl 13 Mayıs'ta İBB meclisinde kabul edilen bir plan değişikliği oldu. Bu plan değişikliği kapsamında, çeşitli kuruluşlardan alınması gereken rapor ve onaylar olduğunu biliyoruz. Ancak bu onaylardan ilgili kuruluşların, meslek örgütlerinin bilgisinin olmaması bir yana, yapılan plan tadilatı henüz askıya çıkmış değil. Plan askıya çıkmadan, dava süreci tanınmadan projeye başlamaları hukuken mümkün değil. Yaşam savunucuları bir oldu bitti süreciyle karşı karşıya olunduğu görüşünde.

3- Bu bölge kentsel SİT alanı. Bu nedenle koruma kurulundan da bir onay almak gerekmiyor mu?

Evet, kentsel SİT alanı bu bölge. Dolayısıyla, koruma kurulu kararı ve takibi gerekiyor. Projenin 17 Temmuz 2008'de 2 No’lu koruma kurulundan aldığı bir onay var. Ancak projenin üzerinde bazı değişiklikler oldu, en son 13 Mayıs 2016’da yapılan plan tadilatı var; dolayısıyla yeni bir kurul kararı olmazsa olmaz. Böyle bir karar da henüz kamuoyu ile paylaşılmadı. İstanbul Kent Savunması, ilgili kurula çeşitli dilekçelerle başvuruda bulundu, ancak herhangi bir geri dönüş yapılmadı. Proje müellifleri ve İBB, 2008 yılındaki kurul kararına göre uygulama yaptıklarını iddia ediyorlar. Ancak bu hukuken mümkün değil.

4- Peki çevresel etki değerlendirme (ÇED) raporu var mı?

ÇED raporu henüz kamuoyuyla paylaşılmış değil. Dolayısıyla bir çevresel ve sosyal etki çalışması yapılıp yapılmadığı da bilinmiyor. Bu bölgede yapılacak böyle bir
projeler bütününde, insanların günlük kullanım ve sosyal hayatlarına etkisi araştırılmak ve çözümler üretilmek zorunda. Halbuki kapatılma tarihi ilan edildiğinde hangi vapurun nereden kalkacağı hala herkesin kafasında bir soru işaretiydi. Bu süreç devam ediyor.

5- Proje kapsamında denizin doldurulacağı bilgisi doğru mu?

Evet doğru. Yaklaşık 9-10 bin metrekarelik bir dolgudan söz ediliyor. İstanbul gibi depremini bekleyen bir metropolde, denizi doldurup üstüne yüksek ve geniş bir yapı inşa etmek oldukça riskli. Üstelik doldurulacak alan, Boğaz...

6- Yaşam savunucuları Kabataş Projesi'ne neden karşı çıkıyor?

Beton Martı Projesi, aktarıldığı kadarıyla 9-10 metre yüksekliğinde, 1300 metrekare genişliğinde olacak. Kıyıya yapılacak bu devasa boyutuyla karşıdan görünümü tamamen
değiştirecek. Biçimi, kanat çırpan bir martı görünümünde olacak. Bu kütlenin kondurulacağı yer iki tarihi caminin ortası olacak. Bir tarafta, Bezmialem Valide Sultan Camisi (Dolmabahçe Cami), diğer tarafta Mimar Sinan’ın eseri olan Molla Çelebi Fındıklı Camisi. Bu iki caminin ortasına devasa bir çirkinlik abidesi kondurulmuş olacak. Yaşam savunucuları, siluete hançer gibi bir çirkinlik saplanacağı görüşünde. Bu bölgenin denizle göz mesafesinde ilişki kurulan ender kıyı şeritlerinden birisi olması ve yok edilecek olması da yaşam savunucularının tepkisine neden oluyor. Yapılacak devasa yapıyla birlikte bu göz mesafesi ortadan kalkacak, bir kütlenin camından bakılabilir olacak.

7- Dolmabahçe Sarayı projeden etkilenecek mi?

Bu projeyle ortadan kalkacak bir diğer alan, Dolmabahçe Sarayı’nın kayıkhanesi olarak bilinen cami yanındaki balıkçı barınağı. Kendince bir mikro yaşamın ürediği bu barınakta şu an 11 adet kayık bulunuyor. Yaşam savunucuları bu kayıkhanenin ve kayıkhane etrafında yaşayan 100’den fazla yaban ördeğinin yok olmaması için de projenin karşısında.

8- İBB, projeyi yapma konusunda neden bu kadar kararlı?

İBB, İstanbul Kent Savunması'nın topladığı 20 bin imzayı yok saydı. Bunun bir tek sebebi var, bu proje bütün hukuksuzluğuna, riskine ve çirkinliğine rağmen bölgeyi rantabl hale getirmek. Buna ikna olmuş durumdalar. O nedenle vazgeçemiyorlar. Bölgeyi, trafiği ve iskeleleri bu kadar alelacele kapatmalarının bir sebebi de, yürütülen metro inşaatı için çalışma alanları yetersiz. Kamu hizmeti bahanesiyle, (Kabataş projesi) bütün bölgeyi kapatıp esas projeyle ilgili onay ve süreçler daha sonra işletilmek üzere, aslında yürümekte olan metro projesine kolaylık sağlamaya çalışıyorlar.

9- Kabataş Projesi ile ilgili son gelişme nedir?

6 Ekim 2016 tarihinde yapılan tüm itirazlara rağmen proje koruma kurulunda onaylandı. İstanbul Kent Savunması'ndan yaşam savunucuları topladıkları imzaların nüshalarını, sayısını kurula dilekçeyle verdi. Beyoğlu için kentsel SİT kararı, karanın deniz kıyısıyla birlikte planlanmasını gerektiriyor. Halbuki projede, kıyıyı sit içine almayarak bir uyanıklık yapılmaya çalışılıyor. Bildiğimiz, kurul içinden buna itirazlar var, ancak, 6 Ekim 2016 tarihinde proje koruma kurulunda onaylandı. Karar sadece, dolguyu ve martı projesini içeriyor. Halbuki Kabataş projesi daha fazla alanı ve işlevi barındıran kompleks bir proje. Deniz altı yaya yolu, zemin otoparkı, Dolmabahçe-Fındıklı arası battı çıktı vs. dolayısıyla bütün bu projeler için yeni planlar ve kurul kararları gerekecek.

10- Projeye ilişkin yürütmeyi durdurma davası açılamaz mı?

Mimarlar Odası böyle bir çalışma içinde. Yakında mahkeme başvuru olabilir.

(sy)