RIHA - Urfa Kültür Sanat Derneği’nde erbane dersi veren Fatma Özen, Kürt müziğinde kadının sembolü olan erbane için “Kürt kadının çığlığı ve direnişidir” diyor.

Ortadoğu ve Mezopotamya’nın en kadim enstrümanlarından biri Erbane. Geçmişte aşk ve acıyla bütünleşse de yaşadığımız zaman diliminde; en çok direnişi simgeliyor. Direnişle gelen coşkuyu ve bir de direndikçe güzelleşen kadını.

Bu kadar çok anlamı bir arada barındıran erbaneyi ve yaşamına kattığı anlamı konuştuğumuz Urfa Kültür ve Sanat Derneği’nde erbane dersi veren Fatma Özen de , erbaneyi “kadının çığlığı ve direnişi” olarak tanımlıyor. Müzikte her enstrümanın bir duyguyu çağrıştırdığını söylüyor Fatma, erbanenin de aşkı, özlemi ve umudu simgelediğini belirtiyor.

Fatma, erbanenin Kürt tarihinde önemli yeri olduğunu vurguluyor ve devamını da şöyle getiriyor: “Savaş ve katliamlarla dolu Kürt tarihinde erbane; kadının çığlığı, direnişi ve sembolüdür. Özellikle Kürt kadını açısından çok daha önem barındırıyor. Kürt kadını acısı kadar sevincini de erbane ile ifade ediyor.”

‘Sadece bir enstrüman değildir’

Erbanenin kendisi için sadece bir enstrüman olmadığına dikkat çeken Fatma, tüm enstrümanlar gibi en çok dost sonra da yüreğinin bir parçası olduğunu söylüyor. Konuşmasında öğrencilerine ve Urfa kadınlarına da değinen Fatma, “Ben bugün burada ders veriyorum, ama kendimde çok şey öğreniyorum ve öğrencilerimle beraber yaşama dair yeni yeni renkler yaratıyoruz. Aslında Urfa kadınlar açısından zor bir yer, bu nedenle Urfa kadınlarının kendilerini keşfetmeleri için sanata ve müziğe fazla yer ayırmaları gerektiğini düşünüyorum” diyor.

‘Erbane çığlıktır’

Erbane ile ilk kez bir kadın yürüyüşünde tanıştığını belirten Gülbahar Tokmak ise; “Kadın yürüyüşünde keşfettim erbaneyi, sonra bir kurs buldum ve başladım. Bir kere elime aldım zaten bir daha da bırakamadım. Daha sonra da erbanenin kadının sesi olduğu fark ettim. Erbane çığlıktır, nerde duysam muhakkak durur dinlerim. Erbane ile kendimi tanıyorum. Kendimi daha güçlü hissediyorum. Bazen de benim çıkaramadığım sesi o benim yerime çıkarıyor. Bu nedenle ben bütün genç kadınların erbaine çalması gerektiğini düşünüyorum.”

‘Urfa’da erbane bastırılan kadının sesidir’

Urfa’ya Tekirdağ’dan eğitim için geldiğini söyleyen Dicle Girgin de erbaneyi burada tanıdığını ve çok sevdiğini söylüyor. Erbane çaldığında kendini çok daha Kürdistan’a ait hissettiğini vurgulayan Dicle, “Ben erbaneyi her vurduğumda içimden Kürtçe şarkılar söylemek ya da zılgıt çekmek geliyor. Yani içime işliyor diyebilirim, beni mutlu ediyor” diyor.

‘Savaşın ortasında direniştir’

Kültür merkezinde eğitim alan bir diğer erbane öğrencisi Leyla Turan, erbaneyi şöyle tanımlıyor: “Erbane benim için zor zamanlarımda bir hayat arkadaşıdır. Bazen kimseye anlatamadıklarımı ona anlatıyorum, onunla konuşuyorum beni hissediyor dinliyor. Erbane, Kürt kültürünün bir sembollüdür. Savaşlar yaşanır ve erbane her şeye karşı direniş olur. Savaşın ortasında direniştir erbane.”