Derya Ceylan / JINHA

WAN - Özyönetim modelinde yer alan komünal ekonominin oluşumunda özne olarak kadınların bulunduğunu söyleyen İktisatçı Azize Aslan, "Kapitalizmden önce binlerce yıl kadınlar ekonomiyi temel ihtiyaçlar temelinde geçimlilik olarak örgütlediler. Dolayısıyla Komünal ekonomi sadece kadınların aklıyla, rengiyle ve neşesi ile örgütlenebilir" dedi.

"Kendi kendini yönetme hakkı" olarak bilinen özyönetim modeli ile dünyanın birçok yerinde kapitalist sisteme karşı alternatifler üretilmeye devam ediyor. Bölgesel ve kültürel olarak pek çok öz yönetim deneyimleri ve yeni yaşamın inşası ile birlikte toplumlar kendi ihtiyaçlarını karşılayabilecek alternatifler üreterek komün bir yaşam sürüyor. Farklı ideolojilerin bir araya gelerek özgür bir yaşamı inşa edebileceğini söyleyen İktisatçı Azize Aslan bunun için özyönetimin önemli bir ayağı olan "komünal ekonomi" modelinin hayata geçirilmesine ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

'Özyönetimi sağlayacak ekonominin örgütlenmesidir'

Azize, kapitalizmin dışında bir yaşamın inşa edilmesi ile toplumda meydana gelebilecek değişimlere işaret ederek, bunun için komünal ekonominin yaşamsallaşması gerektiğini dile getirdi. Azize, "Kürtlerin hayata geçirdiği ya da geçireceği özyönetim deneyimlerinin ekonomisi demokratik, ekolojik ve cinsiyet özgürlükçü komünal ekonomidir. Bu üretimi toplumsallaştıracak, toplumun ekonomik faaliyetler üzerindeki özyönetimini sağlayacak ekonomi örgütlenmesidir" diyerek özyönetimde komünal ekonominin önemini vurguladı.

'Komünal ekonomide ücretli kölelik yoktur'

"Ekonomisini komünal bir akılla örgütlememiş hiçbir özyönetimin çabası uzun sürmeyecektir" diyen Azize, bu nedenle komünal ekonominin özyönetimlerde ihtiyaçlara göre şekillenmesi gerektiğini söyledi. Azize, bu nedenle öncelikli olarak dayanışma ve ortaklaşma ruhunun oluşturulması gerektiğini kaydetti. Toplum içerisinde tüm kaynakların ortaklaştırılması ile oluşan komünal ekonomi ile toplumun neyi tüketeceğinin de farkına varabileceğini dile getiren Azize, "Kapitalizmin asıl meselesi bizi sürekli metalar dünyasına çekmesi ve o metalara sahip olmak için köleleştirmesidir. Komünal ekonomide ücretli kölelik yoktur. Gönüllü ve kolektif çalışma vardır. Ve herkes üretimden hak ettiği kadar değil, ihtiyacı kadar pay alır" diye belirtti.

'Alternatifler düşünülmeli'

Azize, Cizre'deki özyönetim ilanın kalıcılaşması için sistemin ve devletin aşındırılması gerektiğine de değinerek, 90'lı yılların Cizre'sini hatırlattı. Azize şöyle devam etti:
"Devlet 90'lı yıllardan beri aslında Cizre'de yok, yani bir sosyal devlet olarak, vatandaşının hayatını kolaylaştıran bir aktör olarak yok. Sadece tankıyla tüfeğiyle yani zor gücü ile orda. Ama devletin kapitalizmle girift olarak gerçekleştirdiği bazı hizmetler var. Cizre'de sokağa çıkma yasağı ilan edildiğinde ilk yapılan şey ilçede elektriği, suyu ve iletişimi kesmek oldu. Yani Cizre'nin yaşamla ve dünyayla bağını keserek düşürmeye çalıştı. Cizre düşmedi ama olağanüstü koşulları daha da ağır yaşadı. Çünkü su, elektrik, internet gibi hizmetler politik olarak inşa edilen hizmetlerdir. Yani su ve elektrik için kurulacak kooperatifler devlet olmadığında halkı kurtaran kolektif etkinlikler olabilir. Yine iletişim için alternatiflerin düşünülmesi lazım."

'Toplum üretimle buluşmalı'

Kürdistan'ın tamamı için komünal ekonominin şart olduğunu kaydeden Azize, bunun için öncelikle toplumun üretimle buluşması gerektiğini söyledi. Azize, Kürdistan'da sürdürülen 40 yıllık savaş ve sömürgeci politikaları hatırlatarak, "Bu politikalar Kürdistan toplumunu üretimden düşürdü. İnsanlar tüketim kanalları ile sisteme bağımlı hale getirildi. Bereketli Mezopotamya'da üretim bitme noktasına getirildi. Çözüm sürecinin aydınlığında insanlar sirkelenmeye, yeniden yaşamı kurmaya başladı. Şimdi yeniden üretmeye dair küçükte olsa çabalar var. Bu çabalar çoğaldığında ve birleştiğinde ekonomi komünal olarak örgütlenmeye, insanlar yeniden ekonominin esas özneleri olmaya başlayacaklar" sözlerine yer verdi.

'Komünal ekonomi sadece kadının aklıyla örgütlenebilir'

Azize, kadınların komünal ekonominin öznesi olduğunu belirterek, günümüzde var olan ekonominin eril olduğunu ve kadını görünmez kıldığına işaret etti. Kapitalizmin kara dayalı bir ekonomi olduğunu vurgulayan Azize, "Oysa kadınlar kapitalist anlayıştan önce binlerce yıl ekonomiyi temel ihtiyaçlar temelinde geçimlilik olarak örgütlemişlerdir. Kadının örgütlediği ekonomi endüstriyalist olmamıştır, sınırsızca üretime dayanmamıştır ve doğayı metalaştırmamıştır. Yani kadının örgütlediği ekonomi erkeğinkinden çok farklıdır, komünaldir, ekolojiktir, ihtiyaç içindir yani gerçek ekonomidir. Komünal ekonomi sadece kadınların aklıyla, rengiyle, neşesi ile örgütlenebilir" şeklinde konuşarak kadınların ekonomiyi de, toplumu da özyönetimi de inşa edebileceğini belirtti.

(dk)