JINHA

ANKARA - HDP Milletvekili Filiz Kerestecioğlu, evlilik öncesi soyadının kullanılmasına ilişkin kanun teklifi verdi. Evlenmeden önceki soyadı kullanma hakkının AİHS'nin 8. ve Anayasa'nın 17. maddeleri kapsamında korunduğunu belirten Filiz, "Cinsiyete dayalı olarak bir ayrıma tabi tutulmaksızın erkek ve kadın arasında eşit şekilde uygulanması gerekmektedir" dedi.

HDP Milletvekili Filiz Kerestecioğlu, evlilik öncesi soyadının kullanılmasına ilişkin kanun teklifi verdi. Filiz gerekçesinde, "Yargıtay Genel Kurulu da 30 Eylül 2015 tarihli kararında Nüfus Müdürlüğü temsilcisinin temyiz itirazlarını reddetmiş, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi uyarınca kadınların evlenmeden önceki soyadlarını kullanma hakkını bir insanlık hakkı olarak tanımlamış; aksi durumun AİHS’e aykırılık teşkil edeceğini ifade etmiştir. Yargıtayın da kararında belirttiği gibi, evlenmeden önceki soyadı kullanma hakkı, AİHS'nin 8. ve Anayasa'nın 17. maddeleri kapsamında bir insan hakkıdır ve cinsiyete dayalı olarak bir ayrıma tabi tutulmaksızın erkek ve kadın arasında eşit şekilde uygulanması gerekmektedir" dedi.

'Dava açmaya zorlamak hukuk dışı'

Türkiye'nin taraf olduğu anlaşmalar gereği cinsiyete dayalı ayrımcılığı ortadan kaldırma yükümlülüğü gereği kadınların eşlerinin soyadını taşıma zorunluluğuna tabi tutulamayacağını hatırlatan Filiz, "Evli erkeklerin evlenmeden önceki soyadlarını kullanabilmelerine karşın, evli kadınların evlendikten sonra yalnızca evlenmeden önceki soyadlarını kullanamamaları, benzer konumdaki kişiler arasında cinsiyete dayalı farklı muamele teşkil eder ve ne Anayasa Mahkemesi’ne ne de Yargıtay’a göre farklı muameleyi haklı çıkartacak ikna edici gerekçeler bulunmadığından AİHS'nin 14. maddesinin erkek ve kadına eşit şekilde uygulanması zorunludur" diye belirtti. "Anayasa Mahkemesi kararları, Anayasa madde 153’e göre kesin olmasına rağmen idare tarafından kararlar uygulanmamakta, kendi soyadlarını kullanmak isteyen her bir kadın mahkemeye başvurmak zorunda bırakılmaktadır" diyen Filiz, AYM tarafından alınmış karara karşın idarenin tavrının hukuka aykırı olduğunu belirterek, kadınların dava açmaya zorlanmasının idarenin hukuk dışılığı olduğunu vurguladı. Filiz, gerekçesini şöyle sonlandırdı:

Acil olarak yasal düzenleme

"Gerek uluslararası sözleşmeler, gerek eşitlik ilkesini düzenleyen Anayasa’nın 10. maddesi ve 16.04.2015 tarihli Anayasa Mahkemesi kararı; artık bu konuda yeni bir yasal düzenleme yapılmasını gerektirmektedir. Mahkemeye başvuru süreci; avukatlık ücreti, mahkeme harçları vd. masrafları ile kişiler açısından oldukça külfetlidir. Pek çok kadın için toplumsal baskıları aşarak mahkemelere başvurmak da güçtür. Maddi, manevi zorluklar, toplumsal baskılar; kadınları mahkemeye erişim, makul sürede yargılama, özel yaşama saygı, adil yargılama ve eşitlik hakkından mahrum bırakmaktadır. Güncel uluslararası hukuk düzenlemeleri, evrensel hukuk ilkeleri ve anayasanın eşitlik ilkesi eşlere eşit hak ve yükümlülükler getirmektedir ve dolayısıyla soyadı konusunda tercih hakkını da taraflara bırakmaktadır. Artık Anayasa, AİHS ve evrensel eşitlik ilkelerine uygun olarak yasal düzenlemenin acilen yapılması gerekmektedir."

HDP'den ikinci kanun teklifi

Filiz, Evlilik Öncesi Soyadının Kullanılmasına İlişkin Kanun Teklifi'ni Meclis Başkanlığına sundu. Filiz, 7 Haziran seçiminden sonraki 25. Yasama Döneminde de kadının evlilik öncesi soyadını tek başına kullanabilmesi için 4721 Sayılı Medeni Kanun'da değişiklik yapılmasına ilişkin kanun teklifi sunmuştu.

(sy)