JINHA

AMED - Silvan ilçesinde hem ekonomik gelir elde edebilmek hem de organik tarımı geliştirmek amacıyla çalışan kadınlar, emeğinin karşılığını alamamaktan şikayetçi.

Kuzey Kürdistan'da devletin 1990'lı yıllarda Kürt halkına yönelik dayattığı imha ve inkar politikalarından dolayı binlerce yurttaş topraklarını terk etmek zorunda kaldı. Koruculuk dayatmalarından dolayı köyleri yakılan yıkılan binlerce insan batı illerine göç ederek mevsimlik işlerde çalıştı. O dönem yaşanan birçok vahşetle devlet halen bir yüzleşme yaşamazken, köylerinden göç etmek zorunda kalanlar ise yıllar önce terk ettikleri köylerine bağlı ilçelere bir bir döndü. Diyarbakır'ın Silvan ilçesine bağlı Tekel Mahallesi'ne geri dönüş yapan birçok aile yaşamına devam edebilmek için bahçe ekiyor, hayvan besliyor. Özellikle kadınların çalıştığı bahçe sayısı ise oldukça fazla. Çok sayıda kadın hem ekonomik gelir elde edebilmek hem de organik tarımı geliştirmek için bahçelerde gece gündüz çalışıyor. Kadınlar bahçelerde ürüne dönüştürdüklerini ise daha sonra pazarda satıyor.

'Emeğimizin karşılığını alamıyoruz'

Bahçe işinde çalışan kadınlardan 67 yaşındaki Raife İbrik, çalıştıkları bahçelerde emeklerinin karşılığını alamamaktan şikayetçi. Bahçelerde işçi olarak çalıştıklarını kaydeden Raife, herhangi bir sağlık sigortalarının da olmadığını söyledi. 12 saat çalıştıklarını ancak emeklerinin karşılığını alamadıklarını kaydeden Raife, "Sabah geliyorum akşama kadar bu bahçeden ayrılmıyorum. Tek başıma yaşıyorum ve hiçbir yerden maddi yardım almıyorum. Sabah saat 07.00'da bahçeye geliyorum üç saat boyunca maydanoz ve biberleri topluyorum ardından sepetimi omuzlayarak pazarın yolunu tutuyorum" dedi. Kadınlara karşı toplumsal algınının yıkılması gerektiğini kaydeden Raife, kadınlara 'çocuk baksın, evi temizlesin, yemek yapsın' şeklinde yaklaşıldığını söyleyerek, kadının toplumda yok sayıldığını dile getirdi.

'Kadınlar erkekler tarafından yok sayılıyor'

Yaklaşık 30 yıldır bahçe işinde çalışan 5 çocuk annesi Zinê Boral (48) da emeğinin karşılığını alamamaktan şikayetçi. Bahçe işlerinin yanı sıra kadınlar olarak sosyal yaşamda karşılaştıkları sorunlara dikkat çeken Zinê şunları belirtti: "Kadınlar sabah kalkıyor hayvanları kontrol ediyor, bahçe işlerini yapıyor, ev işlerini yapıyor, akşam yemeğini yapıyor bir de üzerine çocuk bakıyor. Ama sorsanız bir erkeğe 'ne yapıyorsun' diye bu saydıklarımın hepsini onlar yapıyordur. Silvan'da kadınlar çok eziliyor. Bir erkek laf atar diye sokakta yürüyemiyoruz. Kapatıyorlar kaldırımları, taşıyorlar ta caddeye kadar ne önlerinden geçebiliyoruz ne bir işimizi halledebiliyoruz. Tek istediğimiz erkeklerin sokakta özgür yürüdüğü kadar biz de yürüyelim. O sokaklar sadece erkeklere ait değil."

'Fiziksel sağlık sorunları yaşıyoruz'

Çalışma koşullarından da bahseden Zinê, sabahın erken saatlerinden akşam saatlerine kadar çalıştıklarını ve birçok fiziksel sağlık sorunları yaşadıklarını aktardı. Eşinin sakatlığı nedeniyle çalışamadığını kaydeden Zinê, bahçe işlerini şu şekilde anlattı: "20 liraya fideleri alıyorum, ekip biçiyorum. Olgunlaşınca topluyorum ve pazara götürüp satıyorum. İlçede çalışma alanları pek yok. Kadınlar genellikle bahçe işleriyle uğraşıyorlar. Devletin sağladığı bir kolaylık yok. Ürünlerimizi götürdüğümüz pazarda bazen yer bulamıyoruz yada bulduğumuzda da satış yapamıyoruz. Birçok zorlukla karşı karşıya geliyoruz. Tek isteğimiz emeğimizin karşılığını almak."

(bc/mg)