JINHA

WAN - Hem ekonomik hem de ekolojik açıdan Serhat halkının tercihi olan tezek, kış mevsiminin vazgeçilmez yakacağı olmayı sürdürüyor. Yakacak olarak neden tezeği tercih ettiğini söyleyen Asiye Keleş, "Tezeği bahar aylarında ya da kış mevsiminde yapıyoruz. Kışın tezeğin sobada verdiği sıcaklık aklımıza gelince yapımında çektiğimiz zorluğu unutuyoruz" dedi.

Serhat'ta uzun süren kış mevsimi nedeniyle yöre halkı ısınmak için hem ekonomik hem de ekolojik açıdan tezek kullanmaya devam ediyor. Özellikle yüksek kesimlerde yaşayan halkın tercihi olan tezek Serhat'ta büyük baş hayvanların dokuz ay boyunca ahırlarda barındırılması ile elde ediliyor ve birçok aşamadan geçiyor. Hayvan dışkısı düz bir zemin üzerine serilerek kuruması bekleniyor. Kalıp şekli almaya hazır duruma gelen tezekler, daha sonra bahçe kürekleri ile kare şeklinde kesilerek üst üste diziliyor ve bahar aylarının gelişi ile birlikte güneşe çıkartılarak kurumaya bırakılıyor. Serhatlı kadınlar da baharın gelmesi ile beraber tezek yapımına ve kurutmasına başlıyor. Van'ın Erciş ilçesinde Geliyê Zilan'a bağlı Hasanabdal (Xesenebdel) köyünde yaşayan Asiye Keleş (52), dokuz ay boyunca kış mevsimini yaşadıklarını kaydederek, "Biz Kürtlerin tonlarca kömür alacak parası yok. Bu yüzden kömür yerine tezek kullanıyoruz. Hem ekonomik hem de masrafsız oluyor" diye belirtti.

'Tezek yapımı zor ama masrafsız'

Asiye, kış ve bahar aylarında tezek yapımına başladığını ifade ederek, "Köyde doğdum büyüdüm ve kendimi bildim bileli tezek yapıyorum. Tezek yapımı zor ama masrafsızdır. Bizler şimdinin yakacağı olan kömüre para yetiştiremiyoruz. Zilan'da kış uzun sürüyor. Dokuz ay boyunca bizlerin dokuz on ton kömür alması lazım. On ton kömür milyarlar eder. Bu yüzden bizde kendi imkanlarımız ile elde ettiğimiz doğal yakacak tezeği kullanıyoruz. Hem tezeğin yakılması da kömüre göre daha kolay oluyor. Bu yüzden tercihimizi tezekten yana yapıyoruz" şeklinde konuştu.

'Kışa kadar tezek yapacağız'

Asiye, emek ve mücadele edilmeden yaşamanın zor olduğunun da altını çizerek, "Biz köylülerin hiç bir geliri yok. Yaylalarda kış için hazırlık yaparız ve o şekilde geçiniriz. Tezeği de bahar aylarında ya da kış mevsiminde yapıyoruz. Zor olmasına rağmen yapıyoruz. Kışın tezeğin sobada verdiği sıcaklık aklımıza gelince yapımında çektiğimiz zorluğu unutuyoruz. Tezek yapımımızı kışa kadar devam ettireceğiz" diye konuştu.

(va-ng/dc/mg)