Bêrîtan Elyakut/JINHA

RIHA - Çocukluğunu, gençliğini geçirdiği köyünde geçmişe özlemini anlatan Feride ana, insanların bireyci ve toplumsallıktan uzak yaşantısından şikayetçi. Birlikte süt sağdıkları, yaylaları çıktıkları günleri özleyen Feride, "İnsanlar geçmişine dönmeli. Geçmişteki beraberliğine ve temizliğine dönmelidir" diyor.

Hala kolektif üretimin sürdüğü, doğanın hala yaşamak için direndiği köylerin de modernitenin saldırılarından nasibini aldığı, yaşlıların eski günlere özleminden anlaşılıyor. Urfa'nın Siverek ilçesine bağlı Kapıkaya (Bab) köyünde yaşayan 60 yaşındaki Feride Sağır, çocukluğunu, gençliğini ve yaşlılık evrelerini tamamladığı köyünde geçmişe özlemini, kadınların birlikteliğini sürekli dile getiriyor. Gençlik yıllarında köydeki genç kadınlarla toplanıp tarlaya gittiklerini dile getiren Feride, kadınlar olarak 4 saatlik işi 1 buçuk saatte tamamladıklarını söylüyor. Kadınların birlikteliğinden çok büyük bir gücün açığa çıktığını ifade eden Feride, "Tarlaya gittiğimiz zaman arpa, buğday ve mercimeği toplayıp kamyonlara yüklüyorduk. Erkekler sadece motor kullanma işlerine bakıyordu. Her zaman olduğu gibi yine en zor iş kadınların omzundaydı ancak biz kadınlar birilikte yaptığımız işten mutluyduk. Çünkü o işleri yaparken her anımızı birbirimizle paylaşıyorduk" diyor.

'Şimdiki nesil sağlıksız yaşıyor'

Köyde yetişen her ürünün organik ve doğal olduğunu dile getiren Feride, günümüz koşullarında artık sağlıklı tek bir ürünün bulunmamasından şikayet ediyor. Son 10 yıldır köylerde de her şeyin hazırının alındığını dile getiren Feride şöyle devam ediyor: "Artık insanlar her şeyin hazırını almaya başladı. Oysa eskiden bizlerin evine tek hazır ürün girmezdi. Her şeyi kendi toprağımızda işlerdik. İnsanının kendi elleriyle yaptığı, emek verdiği her şeyin tadı daha güzel oluyordu. Şimdi evime giren peynirin tadını alamıyorum. Çünkü benim elim değmemiş ve emek vermemişim. Makinelerden geçip evime giren hiçbir şeyin tadı yok. İnsanlar artık robotlaşarak yaşamaya başladı. Şimdiki nesil sağlıksız yaşıyor. Bu nedenle hemen hastalanıyorlar" dedi.

'Köylerde kadınlar komün yaşamı ördü'

Beriye (süt sağma) giden kadınların o anda paylaştıklarına değinen Feride, kadınların köyde komün yaşamı ördüğünü ifade ediyor. Kadınlar etrafında oluşan komün yaşamın yayılma sürecini anlatan Feride şöyle sürdürüyor sözlerini: "Kadınlarla sabahın ilk ışıklarıyla hayvanları sağmaya giderdik. Hayvanların yanına gidene kadar yol boyunca şarkılar söyler, sohbet ederdik. Hangi hayvan hangi ailenin bakmazdık. Hepimiz aynı işi yapar sütümüzü sağardık. Sağdığımız sütleri kendi aramızda paylaşırdık. Evde işi olup gelemeyen komşumuz için de ayrı çalışırdık. Birbirimiz için endişelenir, mutlu olurduk. Birinin acısı da mutluluğu da birdi. Birimizin evinde eksik varsa diğerinden rahatça isterdi. Komşuluk bağlarımız aile bağına benzerdi. Şimdi hiçbir yerde o bağ kalmamış. Kadınlar birlikte hareket edemiyor. Oysa kadınlar bir olup hareket etse hiç kimse onlara zulüm edemez. Eskiden erkeğin zulmüne karşı kadınlar olarak cevap verirdik. Şimdi bir kadın eşinden şiddet gördüğünde 'aile sorunu karışmayın' deyip oturuyoruz. Ben bunu geçmişte görmediğim için kabul etmiyorum ve müdahale ediyorum."

'İnsanlar geçmişine dönmeli'

Gençlik yıllarında herkesin birbirine güven duyduğunun altını çizen Feride, şimdiler de insanların birbirlerine kuşkuyla yaklaşmasından rahatsızlık duyuyor. Bunun da bireyci olmaktan, toplumsallıktan ve kolektif yaşamdan uzaklaşmayla ilgili olduğunu vurgulayan Feride şöyle devem ediyor: "O zamanki insanlar çok sağlamdı. Beraber oturur beraber kalkardı. Şimdi ise herkes eve kapanmış bütün zamanını yalanların döndüğü televizyonun karşısında geçiriyor. Daha önce birlik ve beraberlik vardı. Köylüler beraber işlerini görürdü. Yardıma giderdi ama şimdi her şey bireyselleşmiş. Kimse kimseye yardım etme ihtiyacı duymuyor. Savaşlar yüzünden insanlar toprağını terk etmek zorunda kalıyor. İnsanların toprağından göç etmesi beni üzüyor. İnsanlar geçmişine dönmeli. Geçmişteki beraberliğine ve temizliğine dönmelidir. İşte o gün bu yalancılar gidecek ve savaşlar sona erecek. Herkes mutlu yaşayacak ilk anadan doğdu gün ki gibi."

(gc)