Sorgûl Şêxo/JINHA

TIL TEMIR – Kış aylarının yaklaşmasıyla birlikte destar (el değirmeni) ile buğday öğüten kadınlar, teknolojiye inat unutulmaya yüz tutmuş destar geleneğine sahip çıkıyor.

Rojavalı kadınlar, gelişen teknolojiye rağmen unutulmaya yüz tutmuş el değirmeniyle (destar) buğday öğütüyor. Kış aylarının yaklaşmasıyla birlikte hazırlıklarına başlayan kadınlar, bir yandan destar ile buğday öğütürken bir yandan da biber, patlıcan, bamyaları kurutuyor. Cizîr Kantonu’na bağlı Tiltemir kentinde buğday öğüten kadınlardan Şêxa Mihemed (54), “Destar bizim geleneğimizdir. Biz bu kültürü yüzyıllardır yaşatıyoruz. Kış aylarının yaklaşmasıyla birlikte kadınlar olarak biraraya geliyoruz ve buğday öğütüyoruz. Bir yandan sohbet ediyoruz bir yandan da işimizi yapıyoruz” diyor.

‘Yardımlaşarak ihtiyaçlarımızı karşılıyoruz’

Kadınlar olarak yaşamda çok emek verdiklerini kaydeden Şêxa, “Yaşamın bütün yükünü neredeyse kadınlar omuzluyor. Hayvanların bakımından tutun da ekmek yapımına kadar herşeyi kadınlar yapıyor. Biz kadınlar olarak sürekli bir dayanışma halindeyiz. Yardımlaşarak günlük işlerimizi yapıyoruz. Tüm sorunlarımızı birlikte çözüyoruz. Şimdi teknoloji daha gelişkin ama eskiden yaşam daha zordu. Ancak biz kadınlar bazı geleneklerimizi yaşatmaya devam ediyoruz. Bizler kendi el emeğimizle ihtiyaçlarımızı üretiyoruz ve lezzeti daha güzel oluyor” şeklinde belirtiyor.

‘Geçmişten aldığımız geleneği yaşatıyoruz’

Kadınlardan Hajê Fesla da, destar geleneği hakkında şunları belirtti: “Eskiden genç kadın ve erkekler söyledikleri klamlar eşliğinde buğday öğütürdü. Saatlerce destar üzerinde kalırdık. Bir yandan ezgiler seslendirilirdi bir yandan da buğday öğütülürdü. Bizler geçmişten aldığımız bu geleneği şimdi de yaşatıyoruz. Bizler kendi emeğimizle yaşama can veriyoruz, renk veriyoruz. Eskiden yaşamımız daha zahmetliydi. Örneğin su ihtiyacımızı karşılamak için uzun bir yolu yürümek zorunda kalıyorduk. Yaptığımız ağır işlerden kaynaklı hastalanıyorduk. Şimdi bu sorunlarımızı çözdük ve daha iyi koşullarda yaşıyoruz. Ancak teknolojinin gelişmesiyle birlikte bazı geleneklerimizde kaybolmaya yüz tutuyor. Bizler kendi çabalarımızla bu gelenekleri yaşatmaya çalışıyoruz.”

(mg)