JINHA

AMED- Kürdistan'da 2015 yılı içinde yaşanan hak ihlallerini açıklayan İHD Diyarbakır Şube Başkanı Raci Bilici, 16 Ağustos 2015 tarihinde başlayıp, yaygın bir hal alan ve bu zamana dek 59 kez ilan edilen sokağa çıkma yasakları sırasında, 24 Ocak 2016 tarihi itibariyle 33'ü çocuk ve 43'ü kadın olmak üzere toplam 198 kişinin yaşamını yitirdiğini belirtti.
Kürdistan'da 2015 yılı içinde yaşanan hak ihlalleri raporu İHD Diyarbakır Şubesi dernek binasında açıkladı. Hak ihlalleri kapsamında hazırlanan raporu İHD Diyarbakır Şube Başkanı Raci Bilici okudu. 6 aydır bölgede şiddetli çatışmaların yaşandığını belirten Raci, "Son 6 ayda meydana gelen çatışmalı ortama dair, şu an maalesef korkunç bir bilanço ile karşı karşıya bulunuyoruz. Biz insan hakları savunucuları için esas olan, başta yaşam hakkı olmak üzere temel hak ve özgürlüklerin, toplumsal adalet duygusu ile güvenceye alınmasıdır. Ve tam da bu sebeple, sorunların tek çözüm yöntemi diyalogdur, müzakeredir diyoruz" dedi.

'Barış için harekete geçilmelidir'

Devlet ve AKP hükümetinin, çatışmaların derinleşmesine neden olan askeri operasyonlara bir an önce son vermesi gerektiğini dile getiren Raci, "Çünkü bu ülkede yaşayan halklar olarak barışa, demokrasiye ve özgürlüklere her zamankinden daha fazla ihtiyaç duyuyoruz. Ve yine biliyoruz ki, bunlar olmazsa, onarımı güç ve belki de geri dönüşü imkânsız bir toplumsal tahribat ve ayrışma meydana gelecektir. Bu nedenle çatışmalı sürecin, toplumsal hayatımızda yaratacağı olumsuzluklara maruz kalmadan, barış için harekete geçilmelidir" diye belirtti.

'Sokağa çıkma yasağı sırasında 198 kişi yaşamını yitirdi'

Başta yaşam hakkı ihlali olmak üzere, kişi ve konut dokunulmazlığı, barınma, beslenme, sağlığa ve eğitime erişim, iletişim, gösteri ve protesto hakkı, haksız ev baskınları-gözaltı ve tutuklamalar gibi birçok konuda insan hakları ihlalleri gerçekleştirildiğini ifade eden Raci, "16 Ağustos 2015 tarihinde başlayıp, yaygın bir hal alan ve bu zamana dek 59 kez ilan edilen sokağa çıkma yasakları sırasında, 24 Ocak 2016 tarihi itibariyle 33'ü çocuk ve 43'ü kadın olmak üzere toplam 198 kişi yaşamını yitirmiştir. Yine bu tarihe kadar, çeşitli şekillerde 192 kişi yaralanmıştır. Abluka nedeniyle hastanelere götürülmeleri engellenen kimi ağır yaralı yurttaşlar, başvuru üzerine haklarında AİHM'den tedbir kararı verilmesine rağmen, hastaneye götürülmemiş ve yaşamlarını yitirmişlerdir" dedi.

'150 güvenlik görevlisi yaşamını yitirdi'

Raci, sivil yargısız infazlar, işkence ve kötü muamele, toplanma ve gösteri hakkına yönelik müdahaleler, askeri operasyonlar nedeniyle meydana gelen ihlaller, düşünce ve ifade özgürlüğü, basın özgürlüğü, konut dokunulmazlığı, kadına ve çocuklara yönelik şiddet, ekonomik ve sosyal haklardaki kayıplar gibi pek çok değişik ve kategorik konularda açığa çıktığını ifade ederek, sözlerini şu şekilde sürdürdü: "2015 yılında meydana gelen silahlı çatışma ortamında bölgemizde, 150 güvenlik görevlisi yaşamını yitirmiş ve 406 güvenlik görevlisi de yaralanmıştır. 189 örgüt militanı yaşamını yitirirken, 6 örgüt militanı ise yaralanmıştır. Operasyon sırasında yaşanan çatışmaların ortasında kalan 17 sivil yurttaş yaşamını yitirirken, 47 yurttaş da yaralanmıştır. 82 kişi ise, PKK militanları tarafından alıkonulmuştur. 2015 yılına ait açıkladığımız bu verilerin neredeyse tamamı, son 6 ayda meydana gelen çatışmalı ortama ait olan veriler olduğuna da, ayrıca dikkat çekmek istiyoruz."

'154 kişi yaşamını yitirdi'

Bölgede, çoğunluğu sokağa çıkma yasakları süresi içerisinde olmak üzere 154 kişinin devlet güçleri tarafından açılan ateş sonucu yaşamını yitirdiğini, 253 kişinin ise yaralandığını söyleyen Raci, "Güvenlik güçleri tarafından 113 toplumsal gösteriye müdahalede bulunulmuş ve gerçekleşen orantısız müdahalelerde, 130 yurttaş çeşitli şekillerde yaralanmıştır. 2 bin 883 ev ve işyeri baskına maruz kaldığı 2015 yılında, 400'ü çocuk 5 bin 387 kişi gözaltına alınmıştır. 66'sı çocuk 1196 kişi ise tutuklanmıştır. Gözaltında ve gözaltı yerleri dışında cinsel saldırıya varan insanlık dışı muameleler gerçekleştirilmiş, insanlık onuru hiçe sayılmıştır. Gözaltında 101 yurttaş işkenceye maruz kalırken, 106 yurttaş da ev baskınları ve sokak ortasında güvenlik güçlerinin şiddeti ile karşı karşıya kalmıştır" dedi.

'Sağlık hakkı ihlalleri devam ediyor'

Özellikle sağlık hakkı ihlallerinin hala devam ettiğini, 300'ü ağır olmak üzere 756 hasta mahpusun cezaevlerinde adeta kaderine terk edilmiş durumda olduğunu ifade eden Raci, cezaevlerindeki doluluk oranı nedeniyle gerçekleşen sürgünler, tecrit-izolasyon, haberleşme-iletişim hakları, işkence ve kötü muamele yine hızından hiçbir şey kaybetmeden devam eden ihlaller arasında olduğunu belirtti.

'53 kadın yaşamını yitirdi'

Kadına ve çocuklara yönelik şiddet artış göstererek, 2015 yılında bölgemizde yine korkunç verilerle devam ettiğini dile getiren Raci, "Aile içi ve toplumsal alanda gerçekleşen erkek şiddeti sonucu ve intihara sürüklenerek, kadınlar yine katledildi. 53 kadın yaşamını yitirirken, 17'si yaralandı ve 13'ü cinsel istismara maruz kaldı. 13 çocuğun yaşamını yitirdiği 2015 yılında bölgemizde, 7 çocuk ise, şiddet sonucu yaralandı. 19 çocuk intihar etti, 2'si ise teşebbüste bulundu. 8 çocuk ise cinsel istismara maruz kaldı. Kadın ve çocuklara yönelik katliamlarını münferit olaylar olarak değil, yapıcı sosyal politikaların yoksunluğunun bir sonucu olarak değerlendirdiğimizi belirtmek isteriz" şeklinde ifade etti.

'Basın özgürlüğü yok edildi'

Türkiye'de basın özgürlüğünün, baskılarla karşı karşıya bulunduğuna dikkat çeken Raci, "Özellikle de siyasal iktidarın siyasi eleştiri adı altıdan basın organlarını ve mensuplarını hedef haline getirdiği bir süreci yaşıyoruz. Basına yönelik gözaltı ve tutuklama, soruşturma ve dava açma, işten çıkarma, haber sitelerine erişimi engelleme, işkence ve kötü muamele, haber takibini zorlaştırma gibi uygulamalarıyla basın özgürlüğü üzerinde korkunç bir sansürün ve baskının oluştuğunu ifade etmek istiyoruz" dedi.

'Akademisyenler linçe maruz kaldı'

Barış çağrısında bulunan yüzlerce akademisyenin hazırladığı bildiri siyasi linçe maruz kalırken, 2015 yılında bölgede, aralarında üniversite öğrencileri ve politikacılarından bulunduğu 783 kişiye politik nedenlerle soruşturma ve davalar açıldığını yine açılan soruşturma ve davalarda 413 kişiye çeşitli ve haksız cezalar verildiğine dikkat çeken Raci, ekonomik ve sosyal haklara yönelik ihlallerde ise, 535 kişi işten çıkarıldığını, 27 kişiye ise idari soruşturmalar açıldığını ve 26 kişinin sürgün edildiğini belirtti.
Raci'nin ardından söz alan İHD Diyarbakır Şubesi MYK üyesi Abdusselam İnceören ise rapordaki verileri şu şekilde sıraladı:

Yargısız İnfaz, (Keyfi Öldürme, Silah Kullanma Yetkisinin İhlali ve Dur İhtarına Uymadığı
Gerekçesiyle Öldürülen ve Yaralananlar)

*Polis ve Jandarma Tarafından Öldürülen ve Yaralananlar: Ölü-154, Yaralı-253
*Köy Korucuları Tarafından Öldürülen ve Yaralananlar: Yaralılar-2
*Cezaevlerinde ölen ve yaralananlar: Ölen-3
*Faili Meçhul saldırı sonucu ölen ve yaralananlar: Ölü-43 Yaralı-522
*Resmi hata ve ihmal sonucu ölen ve yaralananlar: Ölü-16 Yaralı- 7
*Polis ve Asker İntiharları / İntihar Teşebbüsleri: Ölü-8 Yaralı-1
*Şüpheli Polis ve Asker Ölümleri: Ölü-15 Yaralı-2

Saldırıya uğrayanlar

*Siyasi Parti, Sendika ve Dernek Yöneticisi / Üyesi: Ölü-1 Yaralı: 10
*Gazeteci: Ölü-2 Yaralı-8
*Öğretmen / Öğretim Üyesi: Yaralı-10
*Öğrenci: Yaralı-13
*Yerel Yönetici: Ölü-2 Yaralı-4
*İşçi: Yaralı-4
*Din Görevlisi: Yaralı-1
*Avukat: Ölü- 1 Yaralı-1
*Doktor: Yaralı-9
*Sağlık Çalışanı: Yaralı-5
*Sporcu 3

Silahlı çatışmalar

*Güvenlik Görevlisi: Ölü- 150 Yaralı-406
*Silahlı Militan: Ölü-189 Yaralı-6
*Siviller: Ölü-17 Yaralı-47
*Toplam: Ölü- 356 Yaralı-459

(şa/gc)