JINHA

ANKARA - Uçan Süpürge geçen yıl başlattığı medya izleme çalışmasının sonuçlarını açıkladı. Toplumsal Cinsiyet Bakış Açısıyla Medya İzleme raporuna göre ulusal yaygın gazeteler ve televizyonlar kadınları en çok şiddet bağlamında habere konu ediyor. Bu haberlerin yüzde 94'ünde kadın 'kurtulan' değil, 'kurban' olarak gösteriliyor. Haberlere konu olan kadınların yüzde 15'i magazinsel kişilerken yüzde 8'i ücretli bir işte çalışmayan ya da ebeveyn, yüzde 5,5'i ise politikacı.

Uçan Süpürge Kadın İletişim ve Araştırma Derneği geçtiğimiz yıl altı televizyon kanalı ve 11 gazeteyi toplumsal cinsiyet eşitliği bakış açısıyla izledi. Uçan Süpürge'de iki yıl önce kurulan Kırmızı Kalem Medya İzleme Ekibi'nden 20 kadın muhabirin yürüttüğü çalışmanın sonuçları açıklandı. Belirlenen anaakım medya organlarını üç ay boyunca izleyen ekip, 198 gazete nüshasında toplam 289 haberi inceledi. Sonuçlar, medyanın kadın algısının değişmediğini gösterdi.

Bu çalışmada, gazeteler için Küresel Medya İzleme Projesi'nin (GMMP) uluslararası izleme kriterlerinden yararlanıldı. Televizyon kanalları içinse Uçan Süpürge özgün göstergeler geliştirdi. Raporda şunlar yer alıyor:

* 198 gazete nüshasında, yayımlanmış toplam 289 haber incelendi. Bu haberlerin 48'i magazin sayfası olarak bilinen ikinci sayfada yer alıyor.

* 51 haberin konusu cinsiyete dayalı şiddet (kadınlara yönelik şiddet).

* Haberlerin yüzde 83,4'ü toplumsal cinsiyet eşitsizliğine dikkat çekmiyor. Yüzde 8.3'ü toplumsal cinsiyet rol kalıplarına karşı çıkıyor.

*İzlenen 289 haberin yüzde 39,4'ü ulusal, yüzde 33,9'u yerel, yüzde 56'sı başka ülkelerden.

* Haberlerin yalnızca yüzde 19'unda insan hakları ve yasal verilere rastlanırken yüzde 73'ünde böyle bir içerik yok.

* 289 haberin yüzde 65'inde haberi kimin ürettiği belirtilmiyor; kalan haberlerin yüzde 24,6'sı erkeklerin, yüzde 10,4'ü kadınların imzasını taşıyor. Kadınlarla ilgili haberlerin altındaki erkek muhabirlerin imzası, kadın muhabirlerin iki buçuk katı kadar.

* Haberlerin yüzde 74,4'ünde kadınlar hikayenin merkezinde yer alıyor, yüzde 25,3'ünde ise dolaylı olarak temsil ediliyor.

*Haber hikayelerinin yüzde 52,2'si toplumsal cinsiyet rollerini pekiştiriyor.

*Haberlerde yer alan kadınların yüzde 35,9'unun aile ilişkileri belirtiliyor. Erkeklerin ise yüzde 12,9 oranında aile ilişkileri içinde betimlendiği görülüyor.

* Kadınlar 19-34 yaş aralığında haberlere konu olabiliyor. Haberlerde yer alan kadınların
yüzde 51'i haberin öznesi konumunda.

* Uzman ya da yorumcu olarak haberde yer alan kadınların oranı yüzde 5.

* Haberlerde yer alan kadınların üçte ikisi kendini doğrudan ifade etmiyor; yalnızca yüzde 29'unun sözleri ya da yorumlarının doğrudan alıntılandığı görülüyor.

* Kadınların konu olduğu haberlerin yalnızca yüzde 13,5'inde insan hakları, yasalar ve mevzuata ilişkin veri var.

* Kadınların en çok konu olduğu haberlerin başında şiddet haberleri gelmesine rağmen haber öyküsünde yasal bilgiler yer almıyor.

* Şiddet haberlerinde kadınların yüzde 93,5'i 'kurtulan' değil!

* Haberlere konu olan kadınların yüzde 15,3'ü magazinel kişiler. Yüzde 8,2'si 'ev kadını' (ücretli bir işte çalışmayan) ya da ebeveyn. Yüzde 5,5'i politikacı.

* Haberlere konu olan kadınların yüzde 14,9'unun mesleği haber öyküsünde belirtilmemiş

* 289 haberde yer alan 389 kadından 291'inin haberde görseli kullanılmış

(he/dk)