JINHA

İSTANBUL - Kentlerin kendi kaderlerini kendilerinin belirlemesi gerektiğini savunan; gökdelenlerin ve yapay alanların düşmanı Jane Jacobs, yaşasaydı yüzüncü yaş gününü kutlayacaktı.

25 Nisan 2006'da yaşamını yitiren Amerikalı yazar, eylemci ve insan hakları savunucusu Jane Jacobs, 4 Mayıs 1916 tarihinde doğdu. Üniversite eğitiminin ardından New York'a taşınan Jane, 1960'lı yıllarda aktif eylemciliği ile tanındı. Kapitalizmin 'gölgesini satamadığınız ağacı kesin' anlayışına inat şehirlerin tarihsel ve kültürel mirası için mücadele eden Jane; gökdelenlere, yapay parklara karşı savaş açtı. O yılların en güçlü bürokratı Robert Moses ile ters düşmesine rağmen aldığı destek ile New York'un talan edilmesini önledi. Daha sonra Toronto'da protesto eylemlerine devam eden Jane, Kanada hükümetinin şehir için aldığı modernleşme kararlarını iptal ettirecek büyüklükte çalışmalar yürüttü.

'Kentler kendi kararlarını almalı…'

"Şehirleri insanlar için mi, yoksa otomobiller için mi kuruyoruz?" cümlesi ile dünyada birçok şehir eylemcisine ilham kaynağı olan Jane, yerellerde yaşayan insanlardan çok hükümetlerin karar mekanizmasını eleştiren kitaplar yazdı. Kentlerin kendi kaderlerini kendilerinin belirlemesi gerektiğini savunan Jane'nin, 1961'de yazdığı "Death and life of great american cities" (Büyük Amerikan şehirlerinin ölümleri ve yaşamları) isimli kitabı bugün hala bir başyapıt sayılmaktadır.

"Şehirlerin gözü olmalı" diyerek şehir asayişlerinin yalnızca polislerin denetimde olmasını da eleştiren Jane'nin ismi Toronto'da her yıl şehirleri için fikirler üreten kişilere verilen ödülle yaşıyor.

(ck/mg)