JINHA

AMED - Mayıs ayının ilk 15 gününde basına yönelik saldırı, hak ihlalleri, gözaltı, tutuklama ve sansür uygulamalarını raporlaştıran Özgür Gazeteciler Cemiyeti, 15 günde 8 gazetecinin gözaltına alındığı, 5'inin tutuklandığı, 4'ünün ise gözaltında işkenceye maruz kaldığını açıkladı. Raporda ayrıca saldırı, dava, soruşturma, yayın yasağı, kapatmaların da sıkça yaşandığına vurgu yapıldı.

Özgür Gazeteciler Cemiyeti (ÖGC), son 15 günde basın üzerinde gerçekleştirilen hak ihlalleri raporunu açıkladı. Basın özgürlüğünün evrensel olduğu belirtilen raporda, "Her gazeteci halkı doğru bilgilendirmek ve gerçekleri doğru aktarmakla yükümlüdür. Türkiye'de halka karşı insani ve mesleki sorumluğu yerine getiren gazeteciler gözaltına alınıp tutuklanıyor. Tehdit edilip saldırıya uğruyor. Haber siteleri art arda engellenip sansürleniyor. Özellikle Türkiye'de savaşın artması ile beraber hak ihlalleri de arttı. Devletin halka karşı baskılarını, haksızlığını ve hukuksuzluğunu yazıp kamuoyu ile paylaşan gazetecilere büyük bir baskı uygulanmaktadır. Sadece Mayıs ayının ilk yarısı Türkiye'de basının ne kadar baskı altında olduğunu gözler önüne seriyor. Bir ülkede basın baskı altında ise hak ihlallerin üst düzeyde olduğunun göstergesidir" diye belirtildi.

Raporun ayrıntıları şöyle:

"Buna göre, Mayıs'ın ilk 15 günündeki basına yönelik hak ihlallerine baktığımızda, 1-15 tarihleri arasında: 8 gazeteci gözaltına alındı, 5 gazeteci tutuklandı, 4 gazeteci gözaltında işkenceye maruz kaldı, 2 gazeteci haber takibi sırasında darp edildi, 2 gazeteci tehdit edildi, 3 gazeteci keyfi olarak engellendi, 3 gazeteci saldırıya uğradı, 7 gazeteci hakkında soruşturma açıldı, 4 gazeteci hakkında 3 dava açıldı, 6 gazeteci cezalandırıldı, bir haber sitesi 3 sefer sansürlendi, bir televizyonun yayını engellendi, 5 sefer yayın yasağı getirildi, 4 yayın organı yasaklandı, bu süre zarfında 2 gazeteci işten çıkartıldı. Biz Özgür Gazeteciler Cemiyeti olarak sürekli gerçekleri yazan gazetecilerin yanında olup haklarını savunmaya devam edeceğiz. Yine Türkiye hükümetini uyarıp bu baskılara bir an önce son vermesini istiyoruz. Tüm meslektaşlarımızın da kendi haklarını savunmaya ve evrensel gazetecilik hakları ve ilkelerine sahip çıkmaya çağırıyoruz.

Gözaltına alınanlar ve tutuklananlar

*01 Mayıs 2016 tarihinde: Dîlok'ta (Antep) Emniyet Müdürlüğü'ne yönelik bombalı saldırı anında olay yerine giden ilk gazeteci olan DİHA muhabiri Mehmet Hakkı Yılmaz gözaltına alındı.

*03 Mayıs 2016 tarihinde: Hatay'ın Altınözü ilçesi Karbeyaz köyü sınırında haber takibi yapan DİHA muhabirleri Erdoğan Alayumat ile Ergin Çağlar gözaltına alındı. Gözaltı gerekçesi öğrenilmeyen DİHA muhabirleri Karbeyaz Jandarma Karakolu'nda götürüldü.

*04 Mayıs 2016 tarihinde: Dîlok (Antep) Emniyet Müdürlüğü'ne yönelik gerçekleştirilen bombalı saldırının ardından olay yerine giden ve gözaltına alınan DİHA muhabiri Mehmet Hakkı Yılmaz ile daha sonra eve düzenlenen baskında darp edilerek gözaltına alınan ev arkadaşı Cahit Özbek, emniyetteki işlemlerin ardından adliyeye sevk edildi. Savcılıkta ifadeleri alınan Yılmaz ve Özbek, tutuklanma talebiyle mahkemeye gönderildi. Mahkemede ifade veren DİHA muhabiri Yılmaz, "örgüt üyeliği" iddiasıyla tutuklanırken, Özbek ise, adli kontrol şartı ile serbest bırakıldı.

*05 Mayıs 2016 tarihinde: Mêrdîn'in (Mardin) Stewrê (Savur) ilçesinde yapılan ev baskınında aralarında ajans muhabirimiz Abdulkadir Turay'ın da bulunduğu 5 kişi gözaltına alındı.

*08 Mayıs 2016 tarihinde; BBC Türkçe'de yer alan habere göre, BBC prodüktörü Maria Byrne ile kameraman Matthew Goddard da Cuma günü Kuzey Kore'den ayrılmak üzereyken Wingfield-Hayes'le beraber gözaltına alındı.

*09 Mayıs 2016 tarihinde: Mêrdin'in Stewrê ilçesinde yapılan ev baskınlarında gözaltına alınan ve aralarında DİHA muhabiri Abdulkadir Turay'ın da bulunduğu 5 kişi tutuklandı. Mahkemeye ifade veren muhabirimiz Turay ve diğer 4 kişi "örgüte yardım ve yataklık" iddiasıyla tutuklandı. Tutuklanan Turay, Mardin E Tipi Kapalı Cezaevi'ne gönderildi.

*12 Mayıs 2016 tarihinde: DİHA muhabiri Nedim Türfent ve Şermin Soydan Wan'da gözaltına alındı. Daha önce defalarca kez devlet güçlerinde tehdit edilen Nedim Türfent, içinde bulunduğu aracın kent girişinde durdurulması sonrası gözaltına alındı. Şermin Soydan ise Wan merkezde haber takibine giderken gözaltına alındı. Haklarında açılan bir soruşturma gerekçesiyle gözaltına alındıkları belirtilen Nedim ve Şermin, Edremit TEM Şube Müdürlüğü'ne götürüldü.

*13 Mayıs 2016 tarihinde: İstanbul Kadıköy'de sabah saatlerinde metrobüs durağında yapılan rutin polis kontrolü sırasında gözaltına alınan Aram Yayınevi Editörü Ferzende Taşan tutuklandı. "Örgüt üyesi olmak" iddiasıyla yargılandığı ve ceza aldığı eski bir dosyasının Yargıtay tarafından onaylanması üzerine gözaltına alınan Taşan, önce Göztepe Emniyeti'ne ardından Çağlayan Adliyesi'ne götürüldü. Mahkeme kararının yüzüne okunması üzerine Taşan tutuklanarak Metris Cezaevi'ne gönderildi.

*13 Mayıs 2016 tarihinde; Van girişinde bulunan Kurubaş mevkiinde dün gözaltına alındıktan sonra TEM Şubesi'nde avukatlarıyla görüşmesi engellenerek Yüksekova'ya götürülen Dicle Haber Ajansı (DİHA) muhabiri Nedim Türfent, Yüksekova Savcılığı'ndaki ifade işlemlerinin ardından, "Örgüte üye olmak" iddiasıyla tutuklama talebiyle sevk edildiği mahkemece tutuklandı.

*14 Mayıs 2016 tarihinde: Wan'da (Van) haber takibine giderken gözaltına alınan DİHA muhabiri Şermin Soydan, Wan Adliyesi'ndeki savcılık sorgusunun ardından sevk edildiği mahkeme tarafından tutuklandı. Colemêrg (Hakkari) Savcılığı'na Ses ve Görüntü Bilişim Sistemi (SEGBİS) ile ifade veren Soydan, ifade işlemlerinin ardından yine SEGBİS sistemiyle Colemêrg Sulh Ceza Hakimliği'ne çıkarıldı. Soydan, "İşte Gever'e 'gizli' operasyon belgesi" başlıklı soykırım belgesi haberi nedeniyle tutuklanarak, Wan F Tipi Kapalı Cezaevi'ne gönderildi. Soydan'la birlikte DİHA'nın tutuklu muhabir sayısı 13'e yükseldi.

İşkence ve kötü muameleye maruz kalanlar

*02 Mayıs 2016 tarihinde: Dîlok'ta (Antep) gözaltına alınan muhabirimiz Mehmet Hakkı Yılmaz'ın silah çekilerek polislerce emniyet götürüldüğü, burada polislerin, "Topuğuna sıkarız. Bir, iki, üç alınırsın fakat sonra vurulursun" şeklindeki tehditlerine maruz kaldığı öğrenildi.

*12 Mayıs 2016 tarihinde: Wan girişinde bulunan Kurubaş mevkiinde gözaltına alınan ve başına silah dayatılarak darp edilen DİHA muhabiri Nedim Türfent, kendisiyle görüşmek için Edremit TEM Şube Müdürlüğü'ne giden avukatlardan kaçırılarak Gever'e götürüldü. Araçtan indirildiği sırada yere yatırılan ve başına silah dayatılarak tehdit edilen Türfent, zırhlı araç içinde de özel harekat polisleri tarafından darp edildi. İlk önce, "Parmak izi alınıyor" denilerek avukatla görüştürülmeyen Türfent, ardından kaçırılarak emniyetten çıkarıldı. Gever TEM Şube Müdürlüğü'ne götürülmek üzere yola çıkarılan Türfent'in, gözaltına alındığı dosyada da gizlilik kararı bulunduğu belirtildi.

*14 Mayıs 2016 tarihinde: İstanbul'da, Özgür Halk dergisi çalışanları Fatih Pekedis ve Mehmet Altun, ofislerine gitmek üzere Taksim Meydanı'ndan geçtikleri sırada yunus polisleri tarafından gözaltına alınarak, işkenceye uğradı. Altun'un çantasından Ezizo Ziyo Bedirxan'ın Kızıl Kürdistan kitabının çıkması üzerine polis Pekedis ve Altun'u Taksim Meydanı girişindeki çevik kuvvet merkezine götürdü. Polis burada "Terörist misiniz?" "Bombamı patlatmaya geldiniz" diyerek Pekedis ve Altun'a saldırmaya başladı.

Tehdit edilenler

*03 Mayıs 2016 tarihinde: Erzirom (Erzurum) Atatürk Üniversitesi'nde okuyan Jin Haber Ajansı (JINHA) muhabiri Manolya Bulut, kantini basan ırkçı bir grup tarafından tehdit edildi. Kantine giren ırkçı bir grubun, "Bugün Türkçülük günü herkes ayağa kalksın İstiklal Marşı okunacak" dayatmasına tepki gösteren Bulut, tehdit edildi. Bulut, hemen yanı başlarında bulunan polisin kendisine yönelik hakaret ve tehditleri izlediğini belirterek, tepki gösterdi.

Saldırıya uğrayan gazeteciler

*01 Mayıs 2016 tarihinde; Taksim'e çıkmak isteyen gençler ile polis arasında çatışmaların yaşandığı Okmeydanı'nda Özgür Gündem muhabiri Burcu Özkaya, ayağına gaz bombası isabet etmesi sonucu yaralandı.

*06 Mayıs 2016 tarihinde: Çağlayan Adliyesi'nde Can Dündar ve Erdem Gül'e silahlı saldırı gerçekleşti. Saldıran kişi gözaltına alındı. NTV muhabiri Yağız Şenkal saldırı sırasında bacağından yaralandı.

*10 Mayıs 2016 tarihinde: Amed'in (Diyarbakır) Yenişehir ilçesinde polise ait zırhlı aracın geçişi sırasında meydana gelen patlamaya ilişkin gelişmeleri takip eden DİHA muhabiri Diyar Balkaş, özel harekat polisleri tarafından engellendi. DİHA muhabirin başına uzun namlulu silah dayayarak yere yatıran kar maskeli özel harekatçı, çantasını aradı. Balkaç'ın kamerasına el koyan özel harekat polisi, "Kafana sıkarım, kimse bana bir şey diyemez. 3 saniye içerisinde gitmezsen seni burada öldürürüm" diye tehdit etti.

Alıkonulanlar

*07 Mayıs 2016 tarihinde: Suriye'ye 10 Temmuz 2015'te girdikten sonra 12 Temmuz'dan bu yana kendilerinden haber alınamayan üç İspanyol gazeteci serbest bırakıldı. İspanyol resmi haber ajansı EFE, Halep kentinde yaklaşık 1 yıldır alıkonulan Antonio Pampliega, Jose Manuel Lopez ve Angel Sastre'nin serbest bırakıldığını duyurdu.

Haklarında soruşturma-dava açılanlar ve ceza verilenler

*01 Mayıs 2016 tarihinde; Cumhuriyet Gazetesi'nin geçtiğimiz günlerde kapatılan İzmir bürosu muhabirlerinden Hakan Dirik, 'Kayyumdan da damat çıktı' başlıklı haberi nedeniyle açılan soruşturma için cinayet büroya ifade vermeye çağrıldı.

*02 Mayıs 2016 tarihinde: Mêrdîn'in (Mardin) Kerboran (Dargeçit) Belediyesi Basın Yayın ve Halkla İlişkiler biriminde çalışan, aynı zamanda ajansımız muhabiri Murat Verim hakkında "Örgüt üyesi olmak" iddiasıyla dava açıldı. Çalıştığı belediye biriminin faaliyetlerine ilişkin hazırlanan bültende ''Özyönetimle özgür kimliğe'' başlığı nedeniyle Midyad (Midyat) Cumhuriyet Savcılığı tarafından yürütülen soruşturma kapsamında Verim hakkında "Örgüt üyesi olmak" iddiasıyla dava açıldı. Davanın ilk duruşması 5 Mayıs günü Midyad Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülecek.

*02 Mayıs 2016 tarihinde: TBMM Başkanı İsmail Kahraman, 27 Nisan 2016'da Sözcü gazetesindeki yazısında kendisine tehdit ve hakarette bulunduğu gerekçesiyle Yılmaz Özdil hakkında 50 bin liralık manevi tazminat davası açtı, ayrıca suç duyurusunda bulundu.

*03 Mayıs 2016 tarihinde: 15 Kasım 2015 tarihinde haber takip ettikleri sırada gözaltına alınan JINHA muhabirleri Ceren Karlıdağ ve Öykü Dilara Keskin hakkında İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından açılan davanın gerekçesi belli oldu. Muhabirler hakkında "Silahlı olarak katılan yürüyüşe ihtara rağmen dağılmama ve terör örgütü propagandası yapma" iddiası ile açılan dava 28 Haziran Salı günü saat 11.30'da görülecek.

*04 Mayıs 2016 tarihinde: Cumhuriyet Gazetesi yazarlarından Işıl Özgentürk, 19 Ağustos 2015 tarihli "Çok nazik, çok hassas olanlar için Güneydoğu" yazısı nedeniyle Cumhurbaşkanı'na hakaret suçundan İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi'nde hâkim karşısına çıktı.

*05 Mayıs 2016 tarihinde: DİHA'nın Kerboran (Dargeçit) muhabiri Murat Verim hakkında "Örgüt üyesi olmamakla birlikte örgüt adına suç işlemek" iddiasıyla açılan davanın ilk duruşmasında 6 yıl hapis verildi.

*05 Mayıs 2016 tarihinde: "Örgüt üyeliği" iddiasıyla tutuklu bulunan DİHA muhabiri Feyyaz İmrak, "Cumhurbaşkanı'na hakaret"ten hakkında açılan başka bir davadan hakim karşısına çıkarıldı.

*06 Mayıs 2016 tarihinde: Can Dündar ve Erdem Gül darbeye teşebbüs suçundan beraat etti. MİT TIR'ları davasında ise Can Dündar'a 5 yıl 10 ay hapis cezası verildi.

*07 Mayıs 2016 tarihinde: Hezex'te haber takibi yaptıkları sırada bulundukları eve yapılan baskınla gözaltına alınan DİHA muhabirleri Ferzen Çatak, Mahmut Ruvenas ile Azadiya Welat Gazetesi muhabiri Kadri Esen hakkında soruşturma açıldı.
*07 Mayıs 2016 tarihinde: Sputnik'in haberine göre, Kahire Ceza Mahkemesi, 'Katar adına casusluk' davasında tutuklu yargılanan Ahmed Ali Afifi, Muhammed Ali Keylani ve Ahmed İsmail Sabit'le birlikte tutuksuz yargılanan gazeteci Esma Hatib, Al Jazera Arapça'nın eski yöneticisi İbrahim Muhammed Hilal ve yine aynı kanalın çalışanlarından gazeteci Ala Ömer Seblan hakkında idam cezası verdi.

*08 Mayıs 2016 tarihinde: ETHA Editörü Arzu Demir, Atılım Gazetesi'nde 15 Ocak 2016'da, HDP Eş Genel Başkanı Figen Yüksekdağ'la yaptığı röportaj ve kadın gerillalarla yaptığı röportajlardan oluşan "Dağın Kadın Hali" kitabı ile ilgili olarak İstanbul Cumhuriyet Savcılığı tarafından, "örgüt propagandası" iddiası ile hakkında dava açıldı. Demir İstanbul Adliyesi'nde Cumhuriyet Savcılığı'na ifade verdi.

*08 Mayıs 2018 tarihinde: Bugün Gazetesine kayyım atandığında sürüklenerek gözaltına alınan Kamil Maman, görevli memura hakaretten 1 yıl 15 gün hapse mahkum edildi.

*09 Mayıs 2016 tarihinde: Habardar yazarı Mustafa Paçal, Cumhurbaşkanı Erdoğan'a hakaret ettiği iddiasıyla İstanbul Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından soruşturma açıldı.

*10 Mayıs 2016 tarihinde: Amed (Diyarbakır) Sûr'daki gelişmeleri takip ettiği sırada "heyecanlı olduğu" gerekçesiyle gözaltına alınan ve 19 Aralık'ta tutuklanıp 29 Mart'ta tahliye edilen JINHA Muhabiri Beritan Canözer hakkında açılan davanın karar duruşması Amed 4'üncü Ağır Ceza Mahkemesi'nde görüldü. Mahkeme heyeti Canözer hakkında, "örgüt propagandası yapmak" gerekçesiyle 1 yıl 3 ay hapis cezası verilmesine hükmetti. Hükmün açıklanmasını geriye bırakan mahkeme, Canözer hakkında 5 yıl denetimli serbestlik kararı verdi.

*12 Mayıs 2016 tarihinde: Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı'na bağlı Basın Suçları Soruşturma Bürosu, BirGün Gazetesi'nde 2013 Eylül ve 2015 Ağustos tarihleri arasında Cumhurbaşkanı Erdoğan hakkında yayınlanan haberler nedeniyle Özgür Gündem'in Yazı İşleri Müdürü İnan Kızılkaya hakkında soruşturma açtı.

*12 Mayıs 2016 tarihinde: Köşe yazısında Başbakan Ahmet Davutoğlu'na hakaret ettiği iddiasıyla yargılanan gazeteci Nazlı Ilıcak, 10 bin 620 lira adli para cezasına çarptırıldı.

*12 Mayıs 2016 tarihinde: Atılım Gazetesi'nde muhabir, editör ve köşe yazarı dahil 15 basın emekçisine "örgüt propagandası" iddiası ile açılan davanın ilk duruşması görüldü. Savunma yapan Atılım Gazetesi çalışanları, düşünce, haber ve analiz yaptıklarını belirterek, suçlamaları kabul etmedi. Yazdığı yazıdan yargılanan Hatice Duman, Cizre'de katledilen Azadiya Welat Yazı İşleri Müdürü Rohat Aktaş'ı hatırlatarak, "O'nun sorumluluğunu taşıyorum" dedi.

Kapatılan/engellenen basın organları

*14 Mayıs 2016 tarihinde: Terolar direnişine engel olmak için Mereş'e girişleri yasaklayan valilik, bölgede yayın yapılmasını da yasakladı. Narlı'dan canlı yayın yapan TV 10 çalışanları gözaltına alınmak ile tehdit ediliyor. Gazetecilere müdahale eden asker ve polisler, yayını kesti.

Yayın yasağı

*01 Mayıs 2016 tarihinde: Gaziantep'te 2 polisin öldüğü bomba yüklü araçla gerçekleştirilen saldırının ardından yayın yasağı getirildi. Gaziantep Cumhuriyet Başsavcılığı'ndan yapılan açıklamada, yasak kararının 3'üncü Sulh Ceza Hakimliği tarafından alındığı belirtildi.

*02 Mayıs 2016 tarihinde; Diyarbakır'ın Dicle ilçesinde Jandarma Komutanlığı'na bomba yüklü araçla saldırı olayı ile ilgili yayın yasağı getirildi.

*10 Mayıs 2016 tarihinde: Radyo ve Televizyon Üst Kurulundan (RTÜK) yapılan yazılı açıklamada, Diyarbakır'daki saldırıya ilişkin Diyarbakır 2. Sulh Ceza Hakimliğince yayın yasağı getirildiği belirtildi.

*13 Mayıs 2016 tarihinde: Dicle Haber Ajansı'nın (DİHA) internet sitesi, Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı (TİB) tarafından 38'inci kez erişime engellendi.

Toplatılan yasaklanan yayınlar

*02 Mayıs 2016 tarihinde: Riha'nın (Urfa) Xelfeti (Halfeti) ilçesi Cezaevi Savcısı, Azadiya Welat ve Özgür Gündem Gazetelerinin mahkumlara verilmesini yasakladı."

(mg)