Rabîa Êto-Zahîde Ehmed/JINHA

KOBANÊ - Jinên gundê Aşmê bi hêviya ku rojek têlên hesin bên rakirin dijî û diyar kirin ku, ew hem azadiyê Rêberê PKK'ê Abdullah Ocalan dixwazin hem jî rakirina sînoran.

Gundên Aşmê ku dikevin rojavayê Kantona Kobanê nêzîk çemên Firatê ne. 5 gundên ku xwedî erdnigariyek dewlemende û ji dîrokek kevnar gel lê dijî jêre tê gotin gundê Aşmê. Di çerçoveya hevpeymana Lozanê de, sînor tên diyar kirin. Di encama avakirina sînoran de ji 5 perçeyên gund sê li aliyê bakûrê Kurdistan du jî li aliyê rojavayê Kurdistanê dimîne. Ji gundên li aliyê Rojava yê nêzîk Çema Firatê re Aşmêya Uwêna û ji ya din re jî Aşmêya Berxetê tê gotin.

Sînorê dagirkeriyê tam li nava gundên Aşmê hatiye kişandin. Aşmêya Berxetê tê de aşeke mezin a genim hebûye û tê texmînkirin navên Aşmê ji vê aşê derketibe. Aşmêya Berxetê êşa sînorê di navbera welat, pir kûr jiyaye. Ji ber ew û gundên cîran ku tev xizmên wan in hatiye cihêkirin. Nişteciha gund Rabîa Derwêş a temenê xwe tev li gund bihorandiye, derbarê dîroka gund û çêkirina sînorê di navbera gund de wiha vedibêje: "Ez bixwe ji gundê Aşmê Uwêne me. Vir jî gundê hevjînê min e. Xwezûrê min û du birayên xwe li vir bi cih dibin û gund ava dikin. 50 sale ez di vî gundî de dijîm. Beriya 70'î sal di navbera me û gundên din ên Aşmê ku dikevin bakûrê Kurdistanê, sînor kişandine, paşê di navbera gundan de mayin hatine çandin."

'Piştî sînor diyar bûn jî têkiliya gel qut nebû'

Rabîayê anî ziman ku, têkiliyê gel piştî sînor jî ji hev qut nebû û wiha domand: "Di demên berê de em diçûn û dihatin gundên din ên Aşmê. Ger kesek nexweş bibûya ji vir diçûn aliyê din ê sînor, dawetên me çêdibûn, ew dihatin gel me. Me serdana hev di rojên xweş û nexweş de dikir. Em diçûn ji wan deran me qirş, êzing û av dianî gundê xwe."

'Dewleta Tirk tevahî kurdan dijminê xwe dibîne'

Piştî Rêberê PKK'ê Abdullah Ocalan bi komploya navnetewî tê girtin û danûstendinên rejîma Baas û Tirkiyê guherîn, polîtîkayên zext û zordestiyê li ser gundên nêzîk sînor jî zêdetir dibe. Vêcarê leşkerên Tirkiyê li kêleka mayinan têlên hesin jî dikêşin û li ser kesên ku dixwazin sînor derbas bikin, kiryarên hovane pêk tînin. Rabîayê ji bo guhertina ku bandorke pir neyînî li jiyana wan kirî jî wiha got: "Dewleta Tirkiyê tev kurdan ji bo xwe wek dijmin dibîne û ji ber vê sedemê jî dixwest me ji hev qut bike. Lê ew ê nekaribin hezkirina me ji hev re lewaz bikin."

Di dawî de Rabîayê hêviyên jî wiha parvekir: "Ez dixwazim ev sînorê di navbera me de were rakirin û em wek demên berê serdana hev bikin. Têkîliyên me hîna xurtir bibin."

'Gund bi jinan şîn bûye'

Aşmêya Uwêna ku nêzîk Firatê ye bi darên fêkî yên curbecur şîn e. menezreya wê bi şînatiya çemê Firatê pir xweşik dibe. Di gund de niha tenê kurd lê dijîn, lê demên borî ereb jî li wir bi cih bûne. Niştecihên gund bi çandinî û xwedîkirina sewlan debara xwe dikin. Gundiyên Aşmêya Uwêna ji jiyana gundê xwe hez dikin, lê belê sînorê di navbera wan û xizmên wan de, dibe sedema aciziya wan.

'Li durbe jî em hêzê ji hev digrin'

Şemsê Hebeş a ji gundê Aşmêya Uwêna jî wiha got: "Ez li vî gundî ji dayîk bûm. Danûstendina me bi gundên din ên Aşmê re her hebû, lê paşê astengiyên mezin çêkirin. Yên li ber sînor dihatin girtin lêdan dixwarin û rastê şîdetê dihatin. Gelek ji wan ji aliyê artêşa Tirkiyeyê ve ser sînor hatine qetilkirin.. Lewre êdî nema kesek derbas dibe û em ji hev qut kirin. Dîsa jî em ji dûr ve be jî ji hev hêz digrin."

'Hêviyê me ew e sînor rabe'

Şemseyê bi lêv kir ku, gund bi keda jinan hêşîn bûye û wiha wiha pêde çû: "Ev gund bi erd û milkên xwe bi rengê jinê şên bûye. Jinan gelek kar kirin, dar çandin, kare çandiniyê kirin. Xanî çêkirin. Berê kaniya gund hebû me ava xwe ji wir dikişand û karê xwe pê dikir. Jiyana berê ya jinan tejî zehmetî û westandin bû. Berê jinên van gundan di nav danûstendineke xurt de bûn. Em diçûn û dihatin ba hev, lê sînor kişandin. Carna em bi dizî diçûn û çûna me jî pir bi zehmetî bû. Em bi hêvî ne ku Rêberê me ji girtîgehê derkeve û sînorê di navbera Kurdistanê de rabe. Em bikaribin azad ser axê xwe tev bigerin."

(en/rc)