JINHA

AMED - Di konferansa ku di çarçoveya xebatên ji nû ve avakirina Kobanê de, li Amedê bi dirûşmeya “Jinûve avakirina Kobanê xwedîlêderketina nirxên mirovahiyê ye” tê lidarxistin de, rapora tespîta destpêkê ya ziyanên Kobanê hate xwendin.

Konferansa Ji nû ve Avakirina Kobanê ya li Navenda Çand û Hunerê ye Cegerxwîn a li Amedê duh destpê kir, di roja duyemîn de dewam dike. Rapor ji aliyê Desteya Koordînasyona Bajarê Amedê ya TMMOB'ê ve hat amadekirin. Endamê desteyê Harûn Yalçinkaya da xuyakirin ku li ser banga Meclîsa Rêveber a Kantona Kobanê ew çûne bajêr û xisara li bajêr bûye, tespît kirine. Harûn da zanîn ku bajar li ser 6 kîlometrekareyî hatiye çêkirin û ji 13 taxan pêk tê. Harûn anî ziman ku avahiyên li bajêr bi giranî betonarme ne û bi giranî ji qatî pêk tên. Harûn ragihand ku 7 taxên li bajêr bi giranî xera bûne, li 4 taxan avahiyên di asta navîn de xisar li wan bûne hene û li 2 taxan jî di asta kêm de xisar lê bûne avahî hene. Harûn diyar kir ku ji 10 hezar 778 xaniyênl i bajêr ji sedî 48 bi temamî hilweşiyane, ji sedî 52 ê mayî jî di asta ji sedî 60'î de xisar dîtine û divê werin hilweşandin. Harûn da xuyakirin ku avahiyên mayî jî dikarin werin sererastkirin.

Harûn da xuyakirin ku bingeha elektrîka bajêr bi temamî xera bûye û Çemê Firatê û navendên hilberîna elektrîkê ji ber ku dûrî bajêr in û demeke dirêj di nava destê êrîşkaran de mane, gelekî zerar dîtine. Harûn anî ziman ku enerjiya li bajêr jî bi jeneratorên gelê li bajêr vegeriyaye, tê peydakirin û destnîan kir ku tevî van jeneratoran di peydakirina sotemeniya ji bo jeneratorên li firina bi tenê ya bajêr û nexweşxaneya bajêr de, zehmetî hene. Harûn anî ziman ku piraniya sewalên li bajêr di dema şer de ji aliyê DAIŞ'ê ve hatine desteserkirin û ji sedî 80 erdê çandiniyê jî ziwa bûne. Harûn weke endezyarên lêkolîn kirin, hin pêşniyarên xwe bi vî rengî anî ziman:

"*Xirbeyê li 7 taxên xisareke girand îtine û gelemperiya bajêr tavilê were rakirin û sewqî qadeke li derveyî bajêr werekirin. Ji ber teqemeniyên ne teqiyane, avahiyên xisareke giran lê hatine kirin, bi awayekî kontrolî werin hilweşandin.

*Ji ber ku sererastkirina xaniyên di asta navîn de xisar lê çêbûne wê ne ekonomîk bin, werin hilweşandin.

*Ji bo avahiyan, qadên bazirganiyê û avahiyên cemaweriyê, cih were diyarkirin.

*Ji bo pêşî li nexweşiyên şewbê werekirin, navendên binesaziyê werin çêkirin.

*Ji bo rêveçûna xizmetên cemaweriyê, avahiyên xizmetên cemaweriyê werin çêkirin.

*Ev avahiyên dîrokî bîra demeke Kobanê ye. Lewma divê ev ji pêşerojê re bên ragihandin.

Di vê çarçoveyê de;

*Ev avahî, divê di kar û barên paqijiyê de bi rewşa xwe ya heyî werin parastin.

*Dûre bi projeyên restorator-mîmaran ve bên restorekirin.

*Qadên vekirî, qadên çandiniyê û qadên hawirdorê yên krîtîk bên parastin

*Naskirin û parastina karaktera çandî ya bajêr.

*Hilberîn û bikaranîna enerjiya tê nûkirin; ji bo vê enerjiyê amûrên pêwîst li bajêr û binesaziya wê bên entegrekirin.

*Li avahiyan kelûmelên enerjiya berhemdar werin bikaranîn, enerjiya dikare bê nûkirin were bikaranîn.

*Ji bo tenduristiya civakî û ekolojiyê, depoyên bermayînên hişk ji nû ve werin nirxandin û çareseriyên alternatîf werin peydakirin.

*Li bajêr sîstemeke binsaziyê ya li rewşa xwezayî tê, were avakirin.

*Ewlekariya siyasî, aborî û civakî ya demdirêj were pêkanîn.

*Di xebatên ji nû ve avakirina bajêr de erk ji mirovan re bê dayîn.

*Ji bo pêşketina bajarê, tor û têkiliyên navnedên çavkaniyê yên herêmî werin afirandin."

Di konferansê de wê raporên der heqê qadên jin, tenduristî û ekolojiyê de hatine amadekirin jî bên aşkerakirin.

(zt)