Beritan Canozer / JINHA

AMED - Dayîka leşker a ku 15 salin li hemberî lixwekirina amade ji bo pîşeyê dirunê winda nebe dirunê dike û bi wî awayî tekoşîna jiyanê dide Nurhan Kamer bang li hemû dayîkên Kurdistan û Tirkiyê kir û got: "Mirov qetilnekirin çawan dibe qetilkirina mirovan hîn zêdetir zor dibe. Ma gelo çawan bûye ku ewqas qetilkirina mirovan hêsan bûye? Gerila û leşker hemû zarokên mene. Em hemû dayîkin bila em êşa weledan nebînin."

Yek ji jinên li Amedê cara yeke mala modeyê vekirî Nurhan Kamer xwediyê demboriyek karê dirunê ji Farqînê ber bi Îzmîrê, ji Îzmîrê jî ber bi Amedê ve ye. Nurhan da zanîn ku di derbarê jiyan, kenîn, li xwe kirin û zewaca jinan de ne jin bi xwe li cihê wan hinek din biriyarê didin. Nurhan destnîşan kir ku li hember vê hişmendiya mêran a heyî wê li ber xwe daye û ew hişmendî daye şikandin. Nurhan bilêv kir ku piştî 15 salan bi zêdebûna magazayên kincan re êdî karê wan ber bi nebaşiyê çuye, lê wê her dem hewildaye hunera xwe ya dirunê berdewam bike. Nurhan anî ziman ku di heman demê de ew dayîka leşkerekêye.

'Di wê demê de xebitîna jinan ne gengazbû'

Nurhan a di sala 1989'an de dest bi pîşeyê xwe kirî wiha axivî: "Ji ber ku wê demê li Farqînê gelek bûyer dihatin jiyandin ji bo wê me koçî Îzmîrê kir. Wê demê hinek pirsgirêkên hevserê min hebûn, di demek wiha de ne gengazbû ku jin bixebitin. Wê demê li ser lingê xwe sekinîn gelek zor bû. Dema ku em çun Îzmîrê bi alîkariya hevserê xwe ez çum dibistanek a tekstîlê. Paşê jî di zemîna atoliyayê de min dest bi jiyana kar kir. Paşê jî her çu min karê xwe mezin kir. Hinek jî ez îdialîstim, tiştek bixim hişê xwe divê bikim. Paşê jî ji atoliyayê derbazî fabrîqeya îplikê bûm. Li wê bi qasî mehekê xebitîm. Ez hinek tişt hînbûm, paşê em vegiriyan Amedê. Wê demê li Amedê mala diruna madeyan nebû, ya despêkê min vekir. Dema ku min nû vekir, min gelek zorî jiyankir, heya ez fikirîm cardin vegerim Îzmîrê."

'Piştî demekê navendên durunê kêm bûn'

Nurhan destnîşan kir ku dema wê nû dikan vekiriye her kesê bi şaşwazî lênêriye û wiha domand: "Xebitîna jinan şaşwaz dihat. Yên şaş li min dinêrîn û ji karê min hez nedikirin hebûn, lê min li hemberî wan zoriyan ticarî dest ji karê xwe berneda. Paşê min cihê xwe guhert û li Ofisê cihek vekir. Li Ofisê karê min baş diçu gelek miştêrî dihatin. Gelek qereqalix dibû, ji bo ku mirov bikarin xwe bigihînin min hinek mirovên dinê yên nas dixistin dewrê. 10-12 salan li Amedê karên gelek baş min kir. Lê bi mezinbûna sektoran re mişterî kêm bûn. Dema ku herêmên testîlê mezin bûn, mereqa ji bo dirunê jî kêm bû. Êdî navendên kincên amade zêdebûn. Dema ku ez zêdebûn êdî mirovên ku salên xwe dane vî karî dahat û daçuna wan kêmbûn."

'Faîlên kiriyar nediyar çêdibûn em neçarbûn biçin'

Nurhan bilêv kir ku êdî malên dirunê winda dibin û wiha qala zoriyên xwe yên bêr kir: "Wê demê li gel min 12 kes dixebitîn. Gelek caran ez bi wan re heya derengiya şevê dimam. Li gel hijmara me zêdebû jî em pêrenedigihiştin. Niha ez li gel hevserê xwe kar dikim, qet pêdivî bi girtina elemanan nake. Ji bo berdewamkirina vî pîşeyî em kar dikin."

Nurhan wiha qala koça ji Farqînê ber bi Îzmîrê ve kir: "Dema ku me koçî Îzmîrê kir wê demê li Farqînê faîlên kiriyar nediyar gelek zêdbûn. Mirov qetildikirin, yên derdiketin kolanan jî digirtin. Ji xwe yên dernediketin kolanan hîn zêdetir digirtin û dibirin. Wê demê hevserê min jî windabû, paşê em neçarman cardin vegerin Farqînê. Wê demê ti ewlehiya canê mirovan nebû. Wê demê li ser lingê xwe sekinîn gelek zorbû."

'Em di vî welatî de xwe bi ewle hîs nakin'

Nurhan da zanîn ku li gorî berê jin diha hişmendîbûne û wiha dom kir: "Em her roj xwe di nava şerek nû de dibînin. Em di vî ewlatî de xwe dibin ewlehiyê de hîs nakin. Kengê dê ji ku ve gule yan jî gaza îsotê bê ne diyare. Em hemû demê xwe di nava berxwedanê de derbas dikin. Ez weke dayîka leşkeran, naxwazim, ne leker, ne gerila û ne jî polîs bimirin. Bila dayîkên wan jî destê xwe bidin ser wijdana xwe û wiha nêz bibin. Ma qeyî maqule em zarokên xwe binax dikin. Dema ku ew dengê xwe dernexin wê zêdetir qirkirin çêbibin."

'Em di nava welatek ji xwînê têr nabin de dijîn'

Nurhan destnîşan kir ku li Kurdistanê destê aştiyê dirêj dibe, li Tirkiyê jî destê şer û wiha berdewam kir: "Tenê em dikarin vî şerî bisekinînin. Dema ku em hemû bibin yek dil û bi hev re şer nexwazin, dê şer jî nikare berdewam bike. Li hemberî vî şerî tekoşînek topyekun pêwîste. Ti dayîkan zarokên xwe ji bo bibin qurbanê guleyên kor mezin nekirine. Ma gelo evqas mirina ciwan û zarokan nebese? Em di nava welatek ji xwînê têr nabe de dijîn. Mirov qetilnekirin çawan dibe qetilkirina mirovan hîn zêdetir zor dibe. Ma gelo çawan bûye ku ewqas qetilkirina mirovan hêsan bûye? Gerila û leşker hemû zarokên mene. Em hemû dayîkin bila em êşa weledan nebînin."

(zt)